Kjell Arild Pollestad klar med heilt ny omsetjing av Bibelen

Dei siste fem åra har det vore merkeleg stille frå den elles skrive- og taleføre Kjell Arild Pollestad. Men den tidlegare katolske presten har ikkje sete med hendene i fanget.

Han har nemleg som første nordmann omsett heile Bibelen frå hebraisk og gresk til norsk.

Ei omsetjing utan kjønnspolitisk ideologi

Er det behov for nok ei norsk omsetjing av Den heilage skrifta? Pollestad svarar eit utvitydig «ja» på spørsmålet.

Ei av årsakene til at Pollestad har valt å utføra det han kallar «sitt livs største prosjekt», er misnøye med dei eksisterande bibelomsetjingane. Blant anna peikar han på 2011-omsetjinga og det han ser som ideologiske og politisk korrekte ordval.

Ein motvilje mot ord som viser kjønn, er eit døme han nemner. «Brødre» blir «søsken», og «sønner» blir «barn».

Eit anna døme han dreg fram er korleis Bibelselskapet ikkje lenger nyttar ordet spedalsk i 3. Mosebok, men har heller valt berre «hudsykdom».

– Dette er det politisk korrekte som stikk hovudet sitt fram. I vår tid er ingen lærarinne lenger og ingen er indianar. Og no skal heller ingen lenger som levde for 3000 år sidan vera spedalske. Då forsvinn jo heile dramatikken. Spedalsk var jo eit ord i same kategori som kreft eller tæring, seier han.

– Alt dette politisk korrekte slepp du i mi omsetjing, seier han.

– Umogleg å skapa poesi i ein komité

Ein annan ting Pollestad tek fram er at me på norsk har mangla ei omsetjing som bevarer det poetiske språket i Bibelen.

– Fleire omsetjingar manglar det musikalske preget. Du ser det blant anna i Bibelen 2011. Rytmen er dårleg. Slik kan det ikkje vera dersom den poetiske krafta skal vera intakt. Og det fortener Bibelen.

– Men 2011-omsetjinga som du kallar upoetisk, hyrte inn nokre av vår tids fremste diktarar som stilistiske konsulentar? Jon Fosse, Inger Elisabeth Hansen og Karl Ove Knausgård blant andre.

– Ja, så eg forstår det ikkje. Det er sjølvsagt mykje fint også, men heilskapen er ikkje god. Konklusjonen min er: Det er umogleg å skapa poesi i ein komité.

Eit døme han nyleg tok fram i eit debattinnlegg er henta frå 2. Peters brev 2,22. Der har Bibelen 2011 omsett eit ordtak på denne måten: «Ikkje før er grisen vasket, så velter den seg i søla».

Pollestad meiner at omsetjarane heilt gjekk glipp av sjangeren og har korkje bevart bokstavrim eller rytme. Pollestad sin eigen variant er slik: «Nyvasket sugge velter seg i søla.»

I selskap med Martin Luther

Ekspertar Dagen snakkar med stadfestar at ingen nordmenn tidlegare har omsett heile Bibelen til norsk på eiga hand. Ein av dei er teolog, bibelomsetjar og sakprosaforfattar Anders Aschim.

– Kor stor er denne bragda, vil du seia?

– Det er kjempestort. Det er fleire nordmenn som har omsett Det Nye Testamentet på eiga hand, og det er vanskeleg nok. Det Gamle Testamentet er tre-fire gonger så langt og du har betydeleg større tolkingsproblem. Så det er ei ekstremøving, seier han.

Pollestad er på si side meir oppteken av å framheva at han er i godt selskap når ein ser utover norske landegrenser.

– Det er ganske mange som har gjort det før meg. Du har jo Martin Luther, som rett nok hadde litt assistanse. Men også Jeronimus gjorde det same. Og den franske presten Louis Segond gav ei fabelaktig omsetjing til fransk. Det same har skjedd i ei rekkje andre land, seier Pollestad.

– Ei fantastisk oppgåve

Sjølve omsetjingsarbeidet vart Pollestad ferdig med i fjor haust og Forlaget Press siktar mot å gje ut den nye omsetjinga i 2023.

– Eg sette av fem år til arbeidet. Eg er jo pensjonist, så eg har god tid. Men det reint tekniske ved produksjonen tek også tid. Det har uansett vore ei fantastisk oppgåve å få driva på med, seier omsetjaren.

Pollestad fortel vidare at initiativet eigentleg kom frå «Det Norske Akademi for Språk og Litteratur». I denne foreininga finn ein nokre av landets fremste filologar og forfattarar, og Pollestad er sjølv medlem. Målforma som er valt er riksmål.

Med seg på laget har han også hatt konsulentar som har vurdert omsetjingane Pollestad har levert. Magnar Kartveit, professor i hebraisk, har til dømes vurdert omsetjinga av mosebøkene.