Svak sus, sterkt nærvær

Som barn syntest eg forteljingane i Det gamle testamentet var noko av det mest spennande frå Bibelen.

Eg veit ikkje kor mange gonger eg ville høyre frå barnebibelen om skjøkja Rahab som berga dei israelittiske speidarane i Jeriko, men det var svært mange. Eg hadde inga aning om kva ei skjøkje var, men likte at dei rømte ned eit tau frå huset hennar på bymuren. Daniel i løvehola og David som jaga løver og sigra over Goliat var andre favorittar.

I bedehustradisjonen, som eg vaks opp i, har ikkje desse historiene vore brukte berre for born. Forkynning med utgangspunkt i livshistoriene til skikkelsar som Abraham, Josef, og Moses har vore grunnleggjande også for vaksne. Det handla ikkje berre om å forstå at Det gamle og Det nye testamentet hang saman, trur eg.

Det er noko med dei gammaltestamentlege forteljingane som er slitesterkt og kvardagsnært. Med sine usminka framstillingar av levd liv, har dei gitt hjelp, trøyst og oppmuntring til truande gjennom alle tider.

Ein av figurane som eg minnest som sentral, er framme i ein av bibeltekstane for komande søndag. Profeten Elia (eller Elias, avhengig av bibelomsetjing) var ein mann «under same kår som vi», heiter det i Jakobs brev i Det nye testamentet.

Denne søndagen dreier teksta seg om då han tok inn hos ei fattig enkje med ein son og opplevde at mjølkrukka og oljekruset aldri gjekk tomt. Dei budde i Sarepta - noko som er blitt opphav til eit språkleg uttrykk vi framleis brukar om kjelder som verkar utømmelege.

Elia gjorde mange erfaringar av Guds nærvær og inngrep, gjerne i situasjonar med desperasjon. Etter triumfen over dei falske profetane på Karmel, som er ei av dei mest kjende forteljingane om Elia, er profeten nedslått, motlaus og fryktar for livet. Han gøymer seg i ei hole i «gudsfjellet Horeb», det som også er kjent som Sinai.

Der opplever han ein knusande storm, eit jordskjelv og ein eld, men Gud er ikkje i noko av dette. Derimot viser Herren seg i ei «skir stille», eller «skjør stillhet» på bokmål.

Det fekk meg til å tenkje på Arve Brunvoll salme «Du Far og Herre, du som rår». Denne er ei omsetjing av ein amerikansk salme skriven av John Greenleaf Whittier, som også vart kjend for å kjempe mot slaveriet.

Spenninga mellom menneskeleg dårskap og Guds visdom, tvil og tru, strid og fred, går gjennom heile teksten. Og han munnar ut i erfaringa so: Gud viser seg, men det kan skje på måtar som synest svakare og stillare enn ein først hadde tenkt.

Du Far og Herre, du som rår

å gløym vår dårskaps vis;

forny vårt hjarte og vårt sinn,

lat opp vår munn ved Anden din

til heilag lov og pris,

Lat oss i einfelt tru på deg

stå opp i denne stund

og fylgje Herren på hans veg,

lik dei som ein gong reiste seg

ved kallet frå hans munn.

Å Galileas sabbatsfred! Å høge åsars ro,

der Jesus kneler stilt og bed

den bøn din kjærleik kjennest ved,

der er di æve no.

Send himmelsk ro lik dogg som fell

til striden er forbi;

tak strev og møde frå vår sjel,

og lat vårt liv få vitne vel

om kvila du vil gi.

Lat Anden i vårt hjarte bu

med balsam og med trøyst!

Lat tvilen vike for vår tru;

i jordskjelv, storm og eld, kom du,

kom, linne susings røyst.