«Barns Beste» – ein øydelagt barndom på institusjon?

For mange er avsløringane som kjem fram i Brennpunkt sin dokumentarserie om barnevernet sjokkerande.

For andre er det berre toppen av isberget på problema rundt norske barnevern. Eit isberg som fleire gonger har blitt lyst opp av dommar i Den europeiske menneskerettsdomstolen og aktivistar som har engasjert seg for eit betre barnevern.

Det er godt at rusproblema i barnevernsinstitusjonar no har blitt sett på dagsordenen. Det er også bra at regjeringa varslar ei ny retning for eit betre barnevern, og dessutan at problem rundt bemanning, tvang og samarbeid blir belyst av Helsetilsynet.

Samtidig er eg redd for at dei stega som trengst for eit velfungerande barnevern ikkje blir følgde av politikarane i kommune og stat.

Det å luke ut problemet med rusmiddel på institusjonane løyser ikkje det problemet at barnevernet kan ta born frå foreldre på eit altfor svakt grunnlag. Naustdal er til dømes sett på kartet på grunn av ein slik praksis, og eg fryktar at denne sjukdomen er smitta over på barnevernet i heile Sunnfjord.

Det er ikkje nødvendigvis det at barnevernet er overflødig i slike saker. Familiar treng eit system som kan gi dei hjelp til å overleve som familie i vanskelege situasjonar.

Men det er ikkje enkelt når dei same personane som er samtalepartnar eine dagen, kan komme med politiet for å ta borna dine den neste. Overtakingar blir fort meir skadelege enn å la barnet bu heime med foreldra.

I staden for at barnevernet tilbyr eit meir stabilt miljø blir altfor mange barn kasteballar i systemet, med liten moglegheit for gode relasjonar med vaksne eller jamaldra. I verste fall blir «barns beste» eit anna ord for innestenging på institusjon og behandling som hadde vore kriminelt om det var foreldre som sto bak.

Eg trur desse problema delvis er eit resultat av det Helsetilsynet slår alarm om. Behovet for godt opplærte tilsette i barnevernet er enormt. Først og fremst er det viktig med tilsette som har hjarte for barna og foreldra deira, og klarar å setje seg inn i kvar individuell sak.

Dette er vanskeleg når fleire sluttar etter kort tid. Ei nødvendig reform i barnevernet for å oppretthalde rettssikkerheita til born og foreldre, er ei oppdeling i ein hjelpedel og ein vernedel. Ein del som kan assistere barn og familiar i dei vanskelege situasjonar. Ein del som kan ta over omsorga for barn først etter løyve frå dommar eller jurist.

Sjølv om frustrasjonen her er retta mot systemet og politikarane, så er eg også frustrert over folk flest. Folk flest har aldri hatt noko stor kontakt med barnevernet, men har ein refleks til å tenkje at det barnevernet gjer er godt fordi dei er meint å gjere godt. Ofte fører eit slikt bilete med seg at foreldre som på svakt grunnlag blir fråtekne borna blir sett ned på.

Forhåpentlegvis har Brennpunkt- dokumentaren fått folk flest til å vere opne for at verkelegheita er meir kompleks og at barnevernet ikkje er eit feilfritt system.

Barnevernet gjer mykje godt for norske born og foreldre, og det er eit godt grunnlag for mange av borna som er under deira omsorg. Men det er viktig at den standarden vert vidareført overfor alle familiar som kjem i kontakt med barnevernet.

Barnevern – vårt felles ansvar