Den romersk-katolske læra om kyrkja er ein illusjon

Gjennom ei tid har Dagen hatt ein serie om kjende kyrkjelege personar som har konvertert til Den romersk-katolske kyrkja. Sist var det tre sider med presentasjon av og intervju med Ragnhild Aadland Høen.

Det er ei sympatisk framstilling Aadland Høen gjev av sin trusveg til Rom. Men av di intervjuet likevel ikkje berre vert ei skildring av vegen Aadland Høen har gått, men også ein polemikk mot reformasjonskyrkjene og ei avvising av den trusvegen andre freistar å gå, med ein meir eller mindre direkte freistnad på å verve konvertittar frå Den norske kyrkja til Den romersk-katolske, må det vere lov å kome med eit alternativt trusvitnebyrd når det gjeld det ho kritiserer.

– Jeg måtte bli katolikk slik at barnebarna mine kunne være trygge som kristne

For Aadland Høen, som for dei andre konvertittane vi har møtt i serien i Dagen, er det situasjonen i Den norske kyrkja som er utgangspunktet. Ho går inn på dei som snakkar om å «gå i livbåter» for å overleve i Den norske kyrkja, og som søkjer «konservative, bibeltro oaser», der dei kan finne kraft.

Men ein kan ikkje overleve i ein livbåt, seier Høen. Difor vil ho heller «gå om bord i ei skute som har seilt gjennom århundrer.»

Eg vil gjerne takke Ragnhild Aadland Høen for biletet med «livbåten». Det opnar for ein alternativ bruk av biletet.

Skipet «Ecclesia Norvegica» har fått slagside og står i fare for å gå ned. Og offiserane om bord er forvirra og sender ut mostridande ordrar heile tida. Og somme av mannskapet lårar livbåten og går om bord i han. Og i brotsjøane tykkjest det vere lite truleg at dei bergar livet.

Så kjem det eit stort skip (det er ikkje berre ei «skute») og legg bi. «Gloria Catholica» heiter det. Dei tilbyd seg å ta opp alle dei skipbrotne i livbåtane.

Skipet har gode stabilisatorar, så det ligg roleg og støtt i sjøen, trass i uveret.

Og innvendig er skipet ein estetisk fryd, og det er full kontroll og orden på alt, og i dei åndelege måltida får ein alt ein kunne tenkje seg.

De forlot Den norske kirke. – Tøffere enn jeg trodde, men har aldri angret

I livbåtane har vi ikkje anna enn brød og vatn (om det ikkje på mirakuløs vis skulle ha kome ei vinflaske i naudprovianten). Og det kan verte så som så med liturgien. Men den som har vore ute i open båt på vestlandskysten, veit iallfall kva det er å syngje salmar i motvind. Slik kan det også vere i ein livbåt.

Og vi har ikkje hjelpande makter vi kan rope til når vi er redde, andre enn han som kom gåande på sjøen og steig opp i båten og stilte stormen.

Frå skipet ropar dei til oss og vinkar oss om bord. Dei har hengt ut leidarar, som vi lyt klive opp for å kome om bord. Dei har namn: AInfallibilitas Papae («Paven som ufeilbarleg»), AImmaculata conceptio Mariae («den usmitta avlinga av Maria), Assumptio Mariae («Marias himmelfart»), Sacrificium missae («Messeofferet», AInvocatio sancti (påkalling av helgnane som forbedarar). Dei to første leidarane vart no elles hengde ut som dogme først midt på 1800-talet. Det tørste konsoliderte makta til Pius IX.

Ragnhild Aadland Høen vedgår klårt at det tok litt tid å gå opp leideren for henne òg. Men ho greidde det og har no fred og glede om bord og vinkar oss til seg. Ho er også overtydd om at mange i Noreg vil følgje etter henne. Og ho tenkjer stort. Den katolske kyrkja har kraft til å kristne Noreg att, slik ho ein gong gjorde det.

«Mønsterkonvertitten» (mitt ord) den opphavleg anglikanske presten og sidan katolske kardinalen John Henry Newman skildrar i sjølvbiografien «Apologia pro vita sua» sin veg til Rom. Han såg at freistnaden i den såkalla «Oxfordrørsla» på å berge den anglikanske kyrkja frå modernismen ved å gå attende til ei semje dei meinte å finne i den gamle kyrkja, mislukkast.

Då var einaste utvegen å ta si tilflukt til autoriteten (Auctoritas) i staden for til «det gamle» (Antiquitas). Berre då fann han noko som var fast.

Newman vedgår at det då følgjer med å skulle tru på noko han ikkje har kunna tru på før (mi attgjeving). Men det er ikkje noko problem etter at han først har sagt ja til autoriteten.

Det Aadland Høen fortel, svarar heilt til vegen Newman gjekk, og er vel sams for alle konvertittane. Det springande punktet er læra om kyrkja.

Den romerske kyrkja vil vere ein institusjon, styrt av paven i Roma, med himmelsk garanti for alltid å vere den eine, heile, sanne kyrkja, som hat eksistert nettopp som institusjon frå apostteltida.

Etter evangelisk teologi vil kyrkja alltid vere eit fellesskap av menneske, som ytrar seg i ei rett forkynning av evangeliet og ei rett forvalting av sakramenta. Det er kjenneteikna på kyrkja.

Kyrkja i Noreg er ikkje kyrkjerådet, kyrkjemøtet eller biskopane. Det er ikkje institusjonen som er kyrkja.

Det er fellesskapet av dei som trur i lag, som konstituerer kyrkja. Den evangeliske kyrkja som organisasjon vil alltid vere ei anfekta kyrkje. Og det vil alltid vere ein kamp for på halde fast på vedkjenninga. Og vi har ingen høgste domar.

Dette fellesskapet har vi i den norske kyrkja vi er døypte inn i for å tru og tilbe der. Såleis vil vi vere Kyrkja også i livbåtane.

For det er ikkje berre ein livbåt. Det er mange. Det er kyrkjelydane i Den norske kyrkja der ordet vert forkynt rett, og der sakramentet vert feira rett. Og det er grupper av menneske som slår seg saman for å oppbyggje kvarandre, somme i gudstenestlege fellesskap.

Og båtane kan halde saman, også om det blæs hardt. Då kan dei hjelpe kvarandre til å halde kursen. For dei trur enno dei skal nå land. Og sumtid kan songen frå livbåtane smelte saman i eit større kor. «Vi er kyrkja»!

Høen opplever det som befriande å vere del av det ho meiner er den kyrkja Kristus grunnla. Det kan ikkje tyde anna enn at dei reformatoriske kyrkjene ikkje er det, altså ikkje del av denne kyrkja..

Ein lutheranar lyt tenkje annleis teologisk-historisk om kyrkja. Den gamle kyrkja er vår kyrkje òg. Renessansepavane er like mykje vårt problem.

Det var Rom som stengde ute lutheranarane frå fellesskapet på grunn av det kravet om reformasjon som Luther kom med. Han ville nettopp føre kyrkja attende til sitt apostoliske opphav, som var den apostoliske forkynninga, og ikkje ein institusjon. Og det var ikkje de noverande romersk-katolske kyrkja til skilnad frå den evangeliske, som kristna Noreg. Det var vår sams kyrkje.

Til slutt til det økumeniske spørsmålet, om det kan vere eit positivt tilhøve mellom kyrkjene.

Aadland Høen har ikkje problem med å seie at det finst «mye sannhet» i Den norske kyrkja og i pinserørsla. Det finst «stråler av sannhet», siterer ho etter Det andre vatikankonsilet. Det gjeld også andre religionar. Men fylden av sanning er det berre Den katolske kyrkja som forvaltar.

Så kan vi lutheranarar utan vanskar også seie at det finst strålar av sanning i Den katolske kyrkja. Frå evangelisk synsstad vil den romersk-katolske læra om kyrkja (ekklesiologien) vere ein illusjon.

Det tyder ikkje at vi ikkje kan finne kjenneteikn på kyrkja innanfor institusjonen Den katolske kyrkja. Elles hadde eg ikkje vore i kloster hjå benediktinarane fleire gonger. Det er også ein del av mitt vitnemål.