Kommentar
Det er vilt at Blodbanken blir kamparena for identitetspolitikk
Foreningen Fri har vore godt vane dei seinare åra. Dei har fått fleire politiske gjennomslag, utan mange motstemmer. Når Fri no gjer Blodbanken til identitetspolitisk slagmark trengst kritisk ettertanke.
Foreningen Fri er dagens utgåve av «Forbundet av 1948». Det er ein paraplyorganisasjon som sidan oppstarten har samla interesser knytt til lesbiske, homofiles, bifiles og transpersonars rettar. Dagens Fri er blitt til ei meir allmenn «foreining for kjønns – og seksualitetsmangfald».
Den mest synlege sida av Fri har dei seinare åra handla om Pride-markeringar. Først og fremst i dei store byane, men utviklinga har gått i retning av fleire markeringar rundt om i landet.
Flaggsak
Juni er blitt Pride-månad, men arrangement vert haldne på mange ulike tidspunkt gjennom året. Ei viktig symbolsak i samband med desse arrangementa, handlar om flagging frå kommunale flaggstenger og ved offentlege bygningar.
Etter svært effektiv lobbyverksemd, har Fri, med berre vel 4000 medlemmer i ryggen, fått eit gjennomslag som få andre når det gjeld å drapera fellesareal og flaggstenger med det politisk lada regnbogesymbolet rundt om i landet.
Ein del av debatten har dreidd seg om den seksfarga regnbogen assosiert med Pride faktisk er eit politisk symbol, eller om det berre er eit nøytralt symbol til støtte for inkludering.
Eitt tentativt svar på dette fekk vi kanskje i januar, då Finnmark fylkeskommune avgjorde å fjerna ein regnbogelogo som førre skuleår figurerte på skolesekken som fylkeskommunen deler ut til alle førsteklassingane sine.
Om ikkje anna, avslørte debatten at skiljelinjene mellom politisk og apolitisk har blitt svært uklar når det gjeld regnbogemotivet.
Ny realisme
Den siste utviklinga i Fri sitt engasjement bør likevel ta oss inn i ein ny realisme når det gjeld Fri sine mange politiske gjennomslag. No er nemleg også Blodbanken blitt ei potensiell identitetspolitisk slagmark. Ei slik utvikling er nesten uverkeleg.
Sist sommar kom nyhendet om regelendring knytt til homofile blodgjevarar, i NRK framstilt som ei gladsak, der homofile André fortalde om barndomsdraumen sin om å bli blodgjevar, og eit etterfølgjande «slag i trynet» då han oppdaga at han ikkje fekk gje blod fordi han var homofil.
«Det er gledelig at vi kan likebehandle menn som har sex med menn og heterofile par når det gjelder blodgiving», var bodskapen frå Bjørn Guldvog. Gleda hans vart istemt av helseminister Ingvild Kjerkol. NRK henta inn kommentar frå Trondheim Pride, som kunne fortelja om at dette er «noe den skeive bevegelsen har mast om i mange, mange år».
Gladsak?
Saka avslutta med lovnaden fra Helsedirektoratet om at endringane skulle effektuerast og full likestilling innførast innan starten av 2024. Men det var ei hake ved helsetoppane si gladsak. Ho var ikkje forankra i fagmiljøa.
Vedtaket om såkalla «full likestilling» er utsett på ubestemt tid. Guldvog beklaga nyleg at han ikkje «hadde sjekka skikkelig med blodbankene», før han lova likestilling.
Helsedepartementet er også på ballen, der skal det kallast inn til møte og, som det så luftig heiter, skal dei «se videre på saken».
Prisverdig utgangspunkt
Her er det mange ting som bør tenkjast nøye gjennom. For visst er blodgjeving ei viktig sak som fortener engasjement og merksemd. Ifølgje informasjon frå Raudekrossen manglar vi for tida kanskje så mange som 30.000 blodgjevarar.
Det er smått utruleg at Norske helsetoppar går snarvegen forbi fagfolk for å driva snorklipping i regnbogelobbyens teneste på eit så viktig felt
Eit ønskje om å bidra i denne livsviktige dugnaden er prisverdig. Men derfrå til å framstilla Blodbanken som ein av skansane i på ei identitetspolitisk slagmark, der målet er «likestilling» er absurd.
Blodbanken som diskriminerande aktør
Det helsefaglege ved Blodbanken er i fellesskapets teneste. Gruppetenking har ingenting i denne delen av helsesystemet vårt å gjera. Det er smått utruleg at norske helsetoppar går snarvegen forbi fagfolk for å vera snorklippar for regnbogelobbyen på eit så viktig felt.
Blodbankens faglege praksis handlar ikkje om gruppers rettar, men om helse og tryggleik for fellesskapet. At foreningen Fri har fått helse-eliten med inn i ein tankegang som gjer Blodbanken til ein potensielt diskriminerande identitetspolitisk aktør som nærast bør korrigerast, er uverkeleg.
Blodbanken skal sjølvsagt diskriminera. Og det er i alles interesse at dei gjer det nøye.
Fotgjengarfelt
Men vi ser også fleire utslag av ein identitetspolitikk som er villig til å setja heilt alminnelege fellesgode i spel, for å få gjennomslag for gruppeinteresser. Dette er ikkje fellesskapspolitikk. Dette er usunn gruppedynamikk.
Saka om regnbogefarga fotgjengarfelt er eit anna døme. Her blir godt grunngitte faglege råd frå Vegvesenet møtt med ukvemsord og nedvurdering frå den såkalla skeive rørsla.
Det som fram til no har vore heilt sjølvsagt for å sikra tryggleik, altså universelt utforma signalføring i trafikken, vert her karakterisert som «helt dust» og «bullshit» av Pride-talsmann Joakim Kleven i VG.
Etaten vart i same sak bedne om «å ta seg ei litta bolle» av leiar i Oslo Pride, som nettopp hevdar at det dei driv med ikkje handlar om politikk.
Når slike utfall vert framførte som argument, er det fascinerande at Oslo Pride «etterspør sterkere argumenter» frå Vegvesenet, som trass alt ikkje kan visa til dødsulukker i samband med regnbogefarga gangfelt.
Takk og pris for at trafikktryggleiken vår til vanleg ikkje er prisgitt ein slik tankegang.
Det enorme gjennomslaget den vesle organisasjonen har fått dei seinare åra, er ikkje uttrykk for eit spesielt demokratisk straumdrag
Bøllete identitetspolitikk
Slik bøllete identitetspolitisk framferd er verken moro eller konstruktiv. Har Foreningen Fri så lite syn for fellesskapet og så lite respekt for faglege råd, treng organisasjonen meir motstand framover.
Alt i alt er det enorme gjennomslaget den vesle organisasjonen har fått dei seinare åra, i skule og samfunnsliv, ikkje uttrykk for eit spesielt demokratisk straumdrag i norsk samfunnsliv og politikk.
Når dyktige fagfolk, i Blodbanken og elles, nærast blir gislar i eit stadig ekspanderande identitetspolitisk univers, er tida kommen for å møta Fri med vanleg demokratisk sinnelag: Meir sunn kritikk og fagleg funderte motargument.
Kampen om bloddropen er det som får begeret til å renna over denne gong.