Fascisten Vladimir Putin

Russlands president Vladimir Putin stempla onsdag kritikarar av overfallet på Ukraina som «forrædarar», «femtekolonnistar» og «avskum». Putin tordna mot «insekt som det russiske folket vil spytta ut av munnen».

Det går iskaldt nedetter ryggane våre. No skal den desperate Putin gå knallhardt også etter «indre fiendar». For Hitler handla alt om å verna «det ariske folket». No viser Putin brutalitet for å verna den patriotiske delen av det russiske folket. Dette er moderne fascisme.

I VG påpeikar Kjetil Raknes at nasjonalisme er lov, men at retorikken til Putin er prega av ei førestilling om at den russiske nasjonen berre høyrer til ei viss gruppe. Putin har teke til orde for ei nasjonal reinsing for å kvitta seg med dei «upatriotiske».

Det er sterkt å lesa daglege skrekkmeldingar frå den krigsherja byen Kharkiv i Ukraina. Ein russisk-ortodoks kristen som høyrer til patriark Kirills kyrkje, sender bilete og tekstar om dei tragiske følgjene av den brutaliteten Putin driv for å «avnazifisera» Ukraina.

Han sender bilete av bomba bustadblokker og sjukehus. I byen Lviv er det utstilt 109 tomme barnevogner på eit torg, for å minnast dei bekrefta 109 drepne barna under «avnazifiseringa».

Eg kan ikkje fortelja namnet til den fortvilte kristne som ropar ut si sorg og fortviling gjennom WhatsApp. Krigens redsler kommenterer han med tragiske fakta i tekst og foto. Så skriv han: «Herren Gud må berga oss alle. Han er våre hjarte og sjeler.»

Dei veit dei lever farleg

Vi i Stefanusalliansen sit i dagleg kontakt med folk som no veit at dei lever farleg. Dette gjeld folk som har offentleg protestert mot krigen i Ukraina. Fleire hundre ortodokse prestar har protestert i tydeleg opposisjon til både sin eigen patriark Kirill i Den russisk ortodokse kyrkja og til Putins meir og meir brutale regime. Opne kritikarar må velja mellom å halda munn, risikera fengsel eller flykta.

Det ekstra tragiske er at hos leiinga i Den russisk-ortodokse kyrkja har dei kyrkjelege kritikarane av Putins brutalitet tydelegvis ingenting å henta. Patriark Kirill er blitt krigens velsignar.

No er det i alle fall for seint å snu for Kirill. Han har for lenge sidan gått langt i å dela Putins retorikk om den russiske nasjonen og det russiske folkets indre og ytre fiendar.

Etter at Vladimir Putin blei president i 2000, er ortodokse verdiar blitt aktivt brukte for å legitimera ein nasjonal idé, der både Ukraina og Kviterussland høyrer til det russiske fedrelandet. Kyrkjemakta har støtta krigar til vern om den russiske nasjonen og om ortodokse verdiar og den ortodokse kyrkja.

Den ugudelege alliansen av statsmakt og kyrkjemakt må folket i Ukraina no døy for eller flykta frå. Modige russiske prestar risikerer straff. Men den tragiske, ugudelege og farlege alliansen mellom den meir og meir fascistiske Putin og kyrkjemakta er altså ikkje ny.

Krigens katedral

Det største monumentet over alliansen mellom kyrkje og krigersk statsmakt finn vi i ein ny katedral, innvigd i år 2020: Dei væpna styrkane sin eigen katedral ligg i «Patriotparken» like utanfor Moskva. Dette er eit stort militært anlegg med utstillingar av russiske militære sigrar og historiske og moderne våpen.

Den militærgrøne katedralen er ikkje innvigd til Kristus, men til Russlands «heilage krigar».

Her er det mellom anna ei liste over minneverdige slag. Lista er flankert av englar. Dei siste slaga er Georgia i 2008 og «tilbakeføringa av Krim i 2014». «Deretter følger et tomt felt hvor fremtidens seire kan skrives inn. Det er til å få frysninger av», som Eivor Oftestad skriv i artikkelen «Krigens katedral» i Klassekampen.

Makta håpar å kunna skriva inn «spesialoperasjonen» i Ukraina.

Bileta frå innviinga av katedralen i juni 2020 viser patriark Kirill saman med forsvarsminister Sergei Shoigu. Shoigu er framleis forsvarsminister. Patriarken forklarte at det er «harmoni mellom makta til dei væpna styrkane og den åndelege makta til kyrkja».

Den mektige kyrkjeleiaren takka både president Putin og forsvarsministeren. Så la kyrkjefyrste Kirill til: «Herren vernar folket vårt frå ytre og indre fiendar.»

«Indre fiendar»

Kva brutalitet Putin brukar mot «ytre fiendar» kjenner vi. Dei «indre fiendane» som Putin erklærer kamp mot, veit at dei lever farleg både i møte med statsmakt og kyrkjemakt.

Patriark Kirill brukte den ortodokse Tilgjevingssøndagen, 6. mars, til å gå langt i å forsvara krigen i Ukraina – som ein krig mot «vestlege verdiar». Han påstod jamvel at krigen var for å verna den Moskva-orienterte ortodokse kyrkja i Ukraina og i utbrytarrepublikkane Luhansk og Donetsk.

Dei som vågar å stå opp mot presidenten og patriarken blir no raskt stempla som «indre fiendar». Dette er nytt mørke midt på dagen.