Debatt
Friskulane har få vener i regjeringa
Eg mistenkjer at Regjeringa innser at ho ikkje kan forby friskular fordi det er mot menneskerettane. Så då må ein finne ein annan måte å nå målet på.
Publisert
Sist oppdatert
Det er ei kjent sak at Ap ikkje er glad i at nokon skal velje å gå på ein annan skule enn den offentlege. Det er eit ideologisk standpunkt. Litt rart at argumentet deira er å sikre mangfald. Dei fleste ville vel meine at eit innslag av friskular nettopp sikrar mangfald.
Regjeringa erkjenner at FNs barnekonvensjon gjev foreldra både rett og plikt til ansvar for oppdraging og utdanning. Derfor kan dei ikkje nekte friskular / privatskular. Regjeringa legg ikkje skjul på kva mål lovendringa som er på høyring har; å «stoppe veksten i private skoler». I tillegg vert det varsla ytterlegare lovendringar som skal «sikre lokale folkevalgtes innflytelse over framtidig dimensjonering av private skoler som er i drift».
Annonse
Desse uttalte måla gjer at det er vanskeleg å tru regjeringspartnar Sp når dei prøver å få dette til å sjå ut som berre styrking av lokalpolitisk innverknad på kva skular som skal kunne opprettast. Slik innverknad finst allereie, gjennom Privatskulelova. Endringa no er at det skal leggjast sterkare vekst på lokal uttale, og særleg viss denne er negativ til oppretting (!).
Eg mistenkjer at Regjeringa innser at ho ikkje kan forby friskular fordi det er mot menneskerettane. Så då må ein finne ein annan måte å nå målet på. Økonomi, sjølvsagt! For sjølv om reknestykket i det store biletet viser at friskulane driv for mindre offentleg økonomi, så blir kommunen trekt for driftsutgifter (80 prosent per elev) til eigen skule om det er ein friskule der.
Det er ei kjent sak at Ap ikkje er glad i at nokon skal velje å gå på ein annan skule enn den offentlege.
Ved å leggje større avgjerdsmynde til kommunen, kan staten via økonomiske føringar, gjere det meir krevjande for kommunepolitikarar å seie ja til etablering av ein friskule. Særleg dersom den offentlege skulen har ein struktur som gjev plass til alle borna.
Det er lite politisk tillitvekkjande når dei styrande brukar økonomi for å hindre at innbyggjarane får nytte menneskerettar som vi har slutta oss til. Skal det kunne gjerast på andre rettar også? Trusfridom? Ytringsfridom?
Politisk fleirtal (minus KrF) har vore sterkt kritisk til fri- /private skular. Som då det kom fram stort behov for fleire yrkesfagklassar i Bergen, og fylket likevel sa nei til at Danielsen kunne opprette to klassar. KrF-gruppa var på besøk på Krokeide vgs. i haust. Dei gjer ein kjempejobb inn mot elevar som treng litt ekstra for å komme gjennom vidaregåande.
Mange, langt inn i Ap-gruppa, er storleg imponerte over United World College (UWC) i Fjaler. Og tidlegare Ap-ordførar i Balestrand hadde alltid Sygna vgs. med som viktig når han presenterte kommunen sin. Felles for desse er at det er private «non-profit» skular.
Vidare er det felles at dei rekrutterer elevar frå heile landet og heile verda, og gjev såleis ein stor «meirverdi» til opplæringa. (Ingen kan seie at dei ikkje byggjer mangfald, eller legg til rette for «parallell-samfunn», i alle fall!) Felles er det også at dei tilbyr internat til elevane. Noko som kan vere svært godt i eit fylke som Vestland med lange avstandar som krev at nokre blir hybelbuarar.
KrF er ein sterk forsvarar av den offentlege fellesskulen. Samtidig må vi halde fast på retten til å velje annleis. Og vi trur det er viktig også for å vareta mangfaldet og hjelpe mot utanforskap. Det siste burde regjeringa vore meir oppteken av, og meir audmjuke på at den offentlege skulen ikkje har løysinga åleine.
