Gud skapte dyra. Kristne bryr seg knapt

Det er på tide at vi snakkar litt meir om dyra. Som kristen kjenner eg nemleg eit slags vonbrot over at dyra har blitt ei sak for politisk eirgrøne og blodraude.

Eventuelt overlatne til diverse alternativmiljø med Märtha og Durek i bresjen.

Bøndene er glade i dyr, men tynga ned av overinvestering og underbetaling som dei er, blir også Dagros og Gisse sin kvardag meir prega av mekanikk enn menneske.

Men dyra er sentralt plasserte i historia om oss. Du skal ikkje langt ut i skapingsforteljinga, før Gud slepper laus sin støyande og gøyande hærskare av firføtte og meir eller mindre pelskledde.

Noa fekk i si tid detaljerte påbod om å gje plass for dyra. Eg trur moderne kristne hadde prøvd å forhandla seg fram til eit forenkla reisefølgje.

Kreativ vrimmel

Men den kreative vrimmelen frå Første Mosebok synest som langt meir enn ei fargerik bakgrunnskulisse for menneskets inntog på dag seks.

Ein ufatteleg variert heilskap med kjelde i ein allmektig, stadig skapande Gud er eit viktig moment i det kristne verdsbiletet. Først etablerer Gud ein grunnleggjande kontrast, ved å sleppa lys inn i mørket, deretter ordnar han kaoset. Likevel opprettheld han rom for uendeleg variasjon.

Mennesket treng å sjå sin plass i ein heilskap, og relasjonen til dyra og skaparverket elles er viktige, men ofte oversette brikker.

Dette utvida perspektivet er typisk for Bibelens salmar, slik det er uttrykt i Salme 111: «Herrens gjerningar er store, alle som elskar dei, grunnar på dei».

Barneblikket

Eit glimt inn i utvalet av kristne barnebøker vitnar om at den fargesprakande faunaen er meir til stades når barn er i målgruppa.

Kanskje ikkje så rart. Dyr er perfekte som del av kommunikasjonen med barn. Dyr er våre medskapningar, men har likevel som ei eiga eventyrleg verd. Relasjonen til dei er annleis og gjerne mindre komplisert.

Dyr tilbyr ei eiga form for trøyst og selskap av meir kravlaust slag.

Som ein forfriskande bonus er endelause fasongar, fargar og fotformer. Det er dessutan ikkje ende på kva vi kan forvitna oss om frå den globale dyreheimen.

Då ungane var små, var søndagskveldar tid for naturdokumentar. Her var det djupe junglar, gylne ørkenar og saftige elvedelta med meir enn ei gjedde i sivet, for å seia det slik.

Mysande majestetar, kløktige knøtt, mellomleiarar i mårfamilien. Om du har gløymt at Gud har humor, er det for lenge sidan du var i ein dyrepark.

Du skal ikkje lenger enn til næraste gard, forresten. Sauer synest i mindre grad enn nordmenn som slappe sosialdemokratar. Kyr er mindre konforme på nært hald. Dyreriket er alltid verdt eit studium

Naturentusiast

I mai dette året passerte naturentusiasten par excellence, Sir David Attenborough, 98 år. Han har dedikert livet til entusiastiske utflukter der han i kjent stil kravlar seg innpå eit eller anna krek under fjerne himmelstrøk.

I det han pesande peikar ut det som er så eineståande ved akkurat dette vesle eksemplaret, får vi kjensla av å vera i universets midte. Alle som har høyrt Sir Davids kortpusta, kviskrande crescendo veit kva eg siktar til.

Kvifor verdas fremste representant for entusiasme og ærefrykt for skaparverket er ein sjølverklært agnostikar, er likevel eit tankekors.

Springbrett

Eit høgdepunkt i det første året mitt med Dagen, var Haakon Lies umiddelbare barnebibel-klassikar «Løven av Juda».

Boka vart for meg også eit springbrett for djupare teologisk refleksjon. Eg er neppe åleine om å oppleva at trua mi kan ha for lite plass for forundringa over Guds allmakt, og at det menneskelege fort blir altfor dominerande.

Haakon (33) forlot karrieren for å følge kallet – har laget en bibel ingen har sett maken til

Bibelens livgjevande opningskapittel inviterer derimot til ein tankegang som passar langt betre med Petter Dass vidgjetne linje «Gud er Gud om alle mann var døde». I same diktet breier han seg ut med poetisk oppramsing frå skaparverket.

Kvifor skulle det då vera for dumt for meg å konstatera at katten lærer meg noko om Gud som ikkje menneske kan?

Samspelet mellom dyr og menneske utgjer ein raud tråd i soga om menneskeleg strev. I våre dagar opplever eg at kristne i lita grad stiller spørsmål om kva teknologien og mekaniseringa har gjort med relasjonen til dyr og resten av det Gud i si tid skapte og gledde seg over.

Teknologi som kristenplikt?

I staden for å grunna over kva som skjer når dagleg nærleik til dyra og jorda forsvinn, har vi nærast gjort det til ei kristenplikt å vera teknologioptimistar. Så skal vi i alle fall ikkje vera bakstreverske på det feltet, liksom.

I litteraturen finn vi gode døme på at relasjonen mellom dyr og menneske vert utforska også frå eit kristent perspektiv, på måtar som synest totalt fråverande i mykje moderne forkynning.

Då eg i sommar las Trygve Gulbranssens «Og bakom synger skogene» vart eg igjen minna om dette. Den djupe kristne livsforståinga som pregar trilogien om Bjørndalsfolket, hadde samspelet med dyr og natur som ein sjølvsagt føresetnad.

I dag synest dyra knapt av interesse for kristne formidlarar. Kanskje med unnatak for formidling retta mot barn.

Guds meisterverk har blitt stoff for kuriøs journalistikk og kattedamer.

Mangelen på heilskapleg teologisk forståing på dette feltet, kan også vera noko av forklaringa på at trua vår i dag ofte verkar svært menneskesentrert og at eit omgrep som «gudsfrykt» verkar oss stadig meir framandt.

Sofie Braut: Dette er ein barnebibel til å få bakoversveis av

Lise trur hesten hennar kjem til himmelen. Det trur ikkje Per