Humor på ville vegar

Den «nye» humoren, som professor Jan Inge Sørbø har skrivi skriv så forvitneleg om i Dag og Tid er ikkje allment morosam, men er blitt redusert til kjendiseri og urban kodesjargong.

«Dagens humor er å seia ting som er for frekke, ubehagelege og uanstendige til å framføra i vanlege settingar… sjikanen som før var humoristisk, er blitt sadistisk,» seier han.

Humor er eit kraftig våpen, fordi dette virkemiddelet slår inn i breie målgrupper, samstundes som kritikarane blir avvæpna. Kvar gong nokon går over streken, og einkvan i samfunnet kjem med kritikk, høyrer me omkvedet: «Vi mente det jo ikke bokstavelig, det var jo bare satire, og det bør man jo tåle…»

Slik utspekulert, sjølvdefinert ytringsfridom er perfekt for den og dei som i samspel vil fremja karriere, bankkonto og høge sjåartal. Dersom ein samstundes kan påverke opinionen og haldningar mot hevdvunne institusjonar og verdiar, dess betre?

Kan ein såre eller øydeleggja utvalde menneske, vanære heilage symbol, gjera seg morosam på andre sin kostnad, drive politikk og sjølv gå skotfri ved å innføre ein spesialetikk for si eiga yrkesgruppe, er visst alt i orden.

Kontrollspørsmål om innhald: Sunn satire eller sjeleleg sadisme?

Frå vår folkelege synsstad var Wesenlund morosam og til allmenn glede. «Nytt på nytt» er tidvis morosamt; har ikkje lenger så eintydig venstreradikal vinkling; deltakarane ser mindre på dei utleverte strekpunkta og «improviserer» sjølve.

Den artige gjengen i «Side om Side» driv situasjonskomikk, til allmenn humring og ingen til skade. Sigrid Bonde Tusvik er, stikk motsett, truleg til samfunnsskade når ho får flåse i veg mot «mørkemenn» eller med openlys antisemittisme.

Som ho fekk seg til å seia i beste sendetid: «De (israelerne) jobber jo hundre prosent med å drepe palestinerne.» Dette såra mange.

På same vis som då Otto Jespersen i si tid gjorde narr av menneske med fysiske og psykiske lyte, eller då han på gata i Ålesund sette fyr på Bibelen og etterpå nekta for at han hadde gjort det («kjære, det var da bare gamletestamentet!»).

Når Bonde Tusvik, Shaun Matheson eller andre skapar direkte løgnbilete av «hvordan israelere behandler (skyter) palestinere», må ingen bli overraska om uopplyste sjeler snart kan bli påverka til valdsbruk av den jødehetsen som stadig tyt fram.

Eg meiner som før: Det beste botemiddelet er at humoren skal vera hjarteleg, ikkje hjartelaus!