John Lennox: Krafta i det varme vitnesbyrdet

Første gongen eg høyrde John Lennox live, var for berre eitt års tid sidan. Det gjekk eit stillferdig sus gjennom rommet då den aldrande kjempa entra podiet. Sjølv om han som 79-åring ikkje lenger var like lettbeint og førleg som før, var tanken krystallklar, blikket nyfikent, og evna til å fenga publikum formidabel.

– Folk spør om kristendommen kan testast. Så klart kan han testast! Viss han ikkje kunne testast, ville eg aldri ha vore ein kristen!

Den nord-irske matematikkprofessoren John Lennox snakkar med ein integritet som få andre om desse tinga. Han er Oxford-akademikaren som gjennom ei lang og innhaldsrik karriere har parallellført akademisk briljans med usvikeleg tiltru til Bibelens autoritet og utrøytteleg arbeid for å bryta ned skiljet mellom tru og vitskap.

Apologeten vart fødd i Nord- Irland 7. november 1943. Han vaks opp med ein far som hadde fleire eksemplar av C.S. Lewis' klassiske innføring i kristendom, «Mere Christianity» (på norsk: «Se det i øynene») liggjande i bilen – i tilfelle dei skulle slumpa til å plukka opp ein «intelligent haikar» langs vegen.

Med dette utgangspunktet er det ikkje overraskande at C.S. Lewis har prega Lennox djupt, og han har ved fleire høve vitna om korleis å lesa Lewis hjelpte han til å integrera tru og intellekt.

Når han no rundar 80 år, kan han sjå tilbake på ei akademisk karriere der han både har gitt betydelege bidrag innan matematikk-feltet, men også vore svært produktiv som forfattar av viktige titlar knytt til trusformidling og -forsvar.

Ein intellektuell kapasitet som Lennox kan alltid risikera, kanskje litt som heile det apologetiske feltet, å skyva frå seg ein del som opplever at ein intellektuelt orientert og «testbar» kristendom, går på akkord med til dømes vekkingskristendommens vektlegging av overgitt og «inspirert» truserkjenning.

Men nord-iren viser at dei høyrer tett saman. Han deler gjerne vitnesbyrdet frå tida då han som ung matematikkstudent fekk beskjed om at han var ein lovnadsrik akademikar – om han berre kunne leggja bort dei tåpelege og naive kristne førestillingane sine. Det var ikkje kven som helst som la dette inn over han, men ein nobelprisvinnar. 19-årige Lennox gjekk frå dette møtet skaka, men med ei fordjupa kristen glød som har halde seg fram til i dag.

Gjennom eit langt liv har han vist at det ikkje treng å vera noko skilje mellom overgitt tru på Bibelens Gud og dedikert vitskapeleg arbeid. Lennox seier tvert imot at han forkastar ateismen fordi han er vitskapsmann.

«Korleis kan eg la meg imponera av eit ateistisk verdsbilete som underminerer nettopp den rasjonaliteten vi treng for driva med vitskap?» spør Lennox, og held fram: «Gud og vitskap er lett å kombinera. Det er vitskap og ateisme som ikkje går i lag».

John Lennox har stilt seg fram som frimodig forsvarar for det kristne livssynet i ei lang rekke debattar, og måten han møtte dei såkalla nye ateistane i det første tiåret på totusentalet vil bli hugsa som eit høgdepunkt innan apologetisk arbeid. Sjølv er den språkmektige briten ikkje særleg glad i omgrepet apologetikk.

Han har eit poeng. Framandordet som vert brukt for arbeid med å forklara og forsvara kristen tru har ofte ein aura både av noko lærd og utilgjengeleg over seg. Dessutan, som Lennox har vore inne på, kan det høyrast ut som at det har noko orsakande ved seg.

Er det noko Lennox ikkje representerer så er det dukknakka og orsakande kristen tru. Han har gitt frimodig trusformidling eit venleg og varmt andlet, og den kalde akademiske skuldra han møtte som 19-åring, vart formativ for han på overraskande vis.

Der mange kunne ha brukt livet på «å ta igjen», etter ei slik erfaring, eventuelt fått ei forlegen og taus tru, har Lennox i staden gått opp ei heilt eiga løype, der tru, som han seier er «respons på bevis og ikkje glede over mangel på bevis».

Her har vi mykje å læra av Lennox. Måten han rette ryggen på i møte med ein type motstand som dei færraste av oss vil møta på, er tankevekkjande. Evna til å tolka motstand som moglegheit til å fremja evangeliet på nye måtar, er førebiletleg.

Han såg moglegheiter i motstanden han møtte då han vart forsøkt nedsabla som nittenåring og då nyateistanes «fire ryttarar» dukka opp med sitt fåfengde forsøk på å avliva Gud ein gong for alle. Framleis er han prega av same haldning i møte med dagens utfordringar knytt til kunstig intelligens.

Det som gjer Lennox til ei så kraftfull røyst i formidlinga av eit kristent verdsbilete, er ikkje ein CV og eit forfattarskap som begge er eigna til å ta pusten frå dei fleste.

Eg må tilbake til eit hotell i Thessaloniki, Hellas, der eg altså for eitt års tid sidan sat i salen og lytta til John Lennox saman med nokre andre heldige inviterte.

«Jesus hevdar at viss du omvender deg og tek eit steg ut av kaoset du ha skapt i eige og kanskje også andres liv, og stolar på han som herre og frelsar, han som døydde og sto opp for deg, så vil mange ting skje. Du får tilgjeving. Du får fred med Gud. Du vil få ny kraft til å leva.» Matematikaren forklarte med vekt på kvart ord.

Det er her, i eige møte med denne sanninga og ønsket om at andre får del i det same, det brenn hos Lennox.

Gong på gong har han delt nettopp denne bodskapen med folk og sett evangeliet verka. Det er slik han har testa det. Krafta i Lennox' kall handlar ikkje om å vera ein eminent akademikar som låner ut intellektet for å løfta opp eit kristent livssyn.

80-åringen har gjennom eit langt liv prioritert å halda vitnesbyrdet varmt, uavhengig av all annan prestisje. Slik sett ligg det ei ståande utfordring til både lek og lærd i John Lennox' liv.

Oxford-professor har forkynning av Jesu gjenkomst som hjartesak