Karl Johan Hallaråker: Min veg

Dagen har intervjua fleire som har forlate Den norske kyrkja. Dei fordeler seg mellom Den romersk-katolske kyrkja, Den nordisk-katolske kyrkja og det lutherske kyrkjesamfunnet DELK.

Eg får rett som det er spørsmål om kvifor eg som har markert meg som konservativ teolog, ikkje forlet Den norske kyrkja. Så høyrer eg skuldingar om at eg ved mitt medlemskap legitimerer det galne i denne kyrkja!

Her er min veg.

Først av alt – dei prestar som eg kjenner av intervjuobjekta, har eg stor respekt for. Eg respekterer deira valg – sjølv om eg gjerne skulle hatt dei framleis med på laget i Den norske kyrkja. Etter mi vurdering har ikkje kyrkjeleiinga teke deira samvit på alvor!

Det er visseleg fleire positive poeng i dei nemnde kyrkjesamfunna, og likeså kjenner eg smerte over mangt i Den norske kyrkja. Både kyrkjerådet, Bispemøtet og nåverande preses er diverre ikkje gode hjelparar for å halda konservative kristne i Den norske kyrkja.

Det nye kyrkjerådet og leiaren har ei stor utfordring. Som juridisk kyrkjesamfunn har mangfaldet enda i ei snevrare kyrkje. Eg gløymer heller ikkje då ein tidlegare biskop heldt foredrag om kyrkja og organisasjonane. Eg treng ikkje fortelja kva organisasjon han plasserte nærast kyrkja.

ImF (og NLM) blei plassert lengst ute i periferien. Min kommentar på spørsmål etterpå blei dette: Biskopen presenterer ordningsfundamentalisme, lærepluralismen teier han om. Vi som kvar dag kjempar for sunn luthersk lære i kyrkja og bedehusland, vi er altså i randsona!

Det store skiljet mellom oss «konservative» er tydeleg kyrkje- og embetssynet. Difor skal eg kort gjera greie for min ståstad. Mitt lågkyrkjelege lekmannssyn (sjølv om eg er ordinert prest i Den norske kyrkja) gjer det ikkje nødvendig å forlata Den norske kyrkja. Her har eg framleis mitt kall.

Eg syner særleg til to skriftlege framstillingar. Først mi eiga bok «Bedehuset – heim og misjonsstasjon», Hefte nr 2 frå 1981, Profilserien til Det Vestlandske Indremisjonsforbund, DVI (nå Indremisjonsforbundet, ImF). Her har eg også presentert mi forståing av kyrkjeartiklane i Augustana.

Den andre boka er Carl Fr. Wisløff si bok «Norsk kirkedebatt gjennom 100 år», Lunde forlag 1979. Eg vedkjenner meg også min arv frå Sunnhordland. Jfr min artikkel «Med to hjul på vogna» i Bremnes Kyrkje si jubileumsbok, 2019. Tittelen lånte eg frå min gamle kloke medarbeidar Bjarne Eide.

I studium av ImF sine historiske røter fekk eg stadfesta Indremisjonen på Vestlandet sin profil på luthersk grunn som radikal lågkyrkjeleg lekmannsrørsle der dei truande har forsamlings- og nådemiddelrett med hovudfokus på forkynninga som det store nådemiddelet!

ImF skil seg både frå Indremisjonsselskapet sin «ellipse» og Hope si «stilasforståing». Difor har det vore naturleg for meg å fremja fokus på forkynninga, samt forsamlingsbygging, dåp og nattverd i bedehusland – sjølv om eg den første tida fekk motbør både frå Indremisjonsselskapet (Normisjon) og Misjonssambandet – før dei kom etter.

Når eg føreslo oppretting av ImF trussamfunn i 2009 som tilbod om ei juridisk administrativ ordning, fekk eg også motbør frå dei same organisasjonane – før dei nå har komme etter.

Når det gjeld ImF Trussamfunn, var det tindrande klart for både meg, forbundsstyret og generalforsamlinga at det var ikkje snakk om å omgjera ImF frå å vera ein misjonsorganisasjon til å bli eit frikyrkjesamfunn. Slike forsøk er totalt misbruk av vedtaket frå 2009!

Her må eg skyta inn at «den kyrkjeleggjering og pastorisering» som vi har sett i ettertid, er lite i tråd med ImF sine lekmannsrøter! Eg forstår godt Einar Krogedal som i Dagen etterlyste lekmannslina!

Nokre av mine poeng frå Augustana (CA) er desse: Truvedkjenninga har ikkje fokus på eit juridisk kyrkjesamfunn! Det er «våre menigheter» (våre forsamlingar) som vedkjenner.

Einskapen i forsamlinga er basert på eins om læra og eins læreforståing av sakramenta. Det siste har lenge vore misbrukt med at rett sakramentforvalting er det same som sakramentforvalting ved eit kyrkjeleg embete.

Fri dåp og fri nattverd er då ikkje rette sakrament. Eg kan ikkje sjå at dei har Augustana med seg. CA er skriven både på latin og tysk. «Rett» sakramentforvalting i den latinske utgåva er forklart i den tyske – «i samsvar med det guddommelege ordet.»

Kyrkjeordninga er ikkje bibelsk bunden, men skal tena evangeliet sitt frie løp i folket. Den lutherske kyrkja er «nådemiddelkyrkja».

Professor Wisløff forklarer godt dei ulike kyrkjelege posisjonane som også avspeglar skilnadane mellom konservative teologar som til dømes Aalen-brørne og han sjølv. Eg snakka mykje med Wisløff om dette, og eg er roleg for at han gav meg frimot til å halda fram både som misjonsleiar og prest trass all læreforvirring i det juridiske trussamfunnet Dnk som smerta oss begge.

Wisløff forklarer også godt nøden og ansvaret for ikkje å innsnevra dåpspraksis i folkekyrkja. Det har hjelpt meg når eg har hatt dåpssamtalar og dåpsgudstnester i pensjonisttida som vikarprest.

Eg er glad for alle gode prestar og kyrkjelege medarbeidar (om dei ikkje deler min lågkyrkjelege posisjon) som trufast står på sin post i Den norske kyrkja. Dei treng støtte og forbøn. Dei seinare åra i rådssamanheng og som vikarprest har på nytt synt meg den store trongen for ei lekmannsrørsle som også vil bruka dei høve folkekyrkja gjev dei.

Eg skal ikkje polemisera mot teologar som har forlate Dnk og gått over til katolsk kyrkje. Men eg tilstår at eg undrar meg over grunngjevinga når ein klandrar Dnk sin profil på toppen, og rosar si lokale oppleving i katolsk kyrkje.

Den katolske kyrkja har jammen stor bredde, fleire ubibelske sakrament og faktisk «Kristi stedfortredar» i det ufeilbarlege paveembetet på toppen. Det kan dei altså svelja!

For meg er dei lutherske kjernepunkta dyrebar bibelsk skatt. Når vekta ikkje er på det juridiske «kyrkjesamfunnet», men den lokale forsamlinga er Den norske kyrkja både kyrkje og samfunnsordning i vårt land som gjev oss mange kanalar framleis for bibeltru forkynning og kontaktflate til folket vårt.

Eg har aldri hatt illusjon om at Dnk som trussamfunn og folkekyrkje kunne endrast til eit kyrkjesamfunn som i eit og alt tilfredstiller CA sine lærekrav. Slik innfallsvinkel er etter mi vurdering meir henta frå ikkje-luthersk tankegods.

Eg fekk sterke skuldingar då eg forsvarte bispemøtet sitt vedtak om to syn på ekteskapet. Mitt standpunkt er ikkje at eg ser to syn likeverdige ut frå bibelsk tru.

Alternativet den gongen var nok at skulle Bispemøtet enda med eitt syn (og det hadde ikkje vore vårt!), ville ein gjort det smertefullt for konservative å forretta ekteskap i Den norske kyrkja. Biskop Nordhaug og co gjorde eit godt arbeid!

Mitt standpunkt bygger ikkje på liberal teologi, men det lågkyrkjelege kyrkje- og embetssynet eg alltid har stått for. Eg står for denne overtydinga sjølv om det har kosta meg både venner og utestenging.

Nyleg var eg til stades ved ein presteordinasjon i Bergen. Det var barnebarnet til nære NLM-venner frå Bømlo som vart vigsla til prest og innsett som kapellan.

Han var utdanna på NLA. Eg kunne ikkje anna enn minnast då eg for mange år sidan føreslo at NLA skulle starta full teologisk utdanning.

Eg gledde meg denne søndagskvelden. Det var ei verdig og høgtideleg stund i kyrkja leia av Bjørgvin biskop. Eg vil støtta slike ungdommar si framtid i Den norske kyrkja.

Den første leiarartikkelen eg skreiv i 1996 som generalsekretær hadde overskrifta «med fullt namn». Her poengterte eg min ståstad som kristen saman med alle som vedkjenner Jesus som frelsar.

Mitt andre namn er som evangelisk luthersk kristen som deler trusfellesskap med alle som sluttar opp om luthersk lære. Det tredje namnet er knytt til mitt fellesskap med den radikale lekmannsrørsla. Det trefaldige namnet lever eg godt med.