Kristen kultur

I eit av binda om Europas historie, skriv Karsten Alnæs at det typisk europeiske kyrkjebygget er ein katedral. Katedralane symboliserer at dette kontinentet er prega av kristen tru. Nasjonsbygging, kultur, identitet og historie i denne verdsdelen er resultat av kristen misjon.

Det er annleis i dag når idealet om livssynsnøytralitet har teke over. Tek kristendom for stor plass i dette landet? Det er blitt trendy å meine at kristendomen sitt monopol må brytast. Vi kan ikkje ha ein kristen kultur når landet er blitt multikulturelt.

Eg har ikkje tenkt å la meg lure!

Europa har forlate sine kristne røter, ikkje fordi muslimar har innvandra, men fordi europearane har mist sambandet med røtene sine. Det er ikkje dei muslimske naboane mine som avkristnar landet. Problemet vårt er at kyrkjene står tomme og vert selde, at det er dramatisk svikt i rekrutteringa til presteteneste, at folket har vald seg annan etikk og andre gudar enn den kristne, at dei ikkje syng kristne salmar med borna og ikkje les bibelforteljingane for dei.

Vår epoke i Europas historie er meir kjennemerka av kulturelt og religiøst vakuum enn av multikultur. Mange kappast om å fylle eit slikt vakuum. Om det er forsterka sekularisering, muslimsk dominans, nyreligiøsitet eller gammal åsatru som med tida vil få overtaket, står att å sjå. Men dei er alle i ferd med å ta sin del av kaka og setje sitt preg på Europas sjel.

Det er berre éin veg vidare for dei som set pris på det katedralane symboliserer, som vil at folket framleis skal vende seg mot aust og tilbe Kvitekrist og som vil sikre at krossmerket framleis skal prege flagget her til lands:

Nokon må feire messe. Nokon må be tidebøner. Nokon må drive misjon og evangelisering. Nokon må kalle unge til å la seg vigsle til livslang kyrkjeleg teneste. Foreldre må lese bibelforteljingane like sjølvsagt som folkeeventyra heime. Folk må dra i kyrkja på søndag og ikkje på hytta.

For kultur lever og veks ikkje utan kultus. Om den kristne kulturen døyr, er det ikkje fordi Stortinget har vedteke det. Det er fordi den kristne gudstenesta, bønene, salmane, tekstane og tonane har stilna. Det menneske trur, er det dei bed. Den som har slutta å be, har slutta å tru.

I dag er det stor kyrkjevekst her i landet av kristne innvandrarar som plantar kyrkjelydar. Kanskje dei er svar på bøn? Kanskje dei er stemmene som kan vekke nytt liv og engasjement i eit sedat folk som lenge har tenkt at kristen tru er flaut?

I jordsmonnet her til lands finst enno rotsystem som er lagt i tider då «kristendommen stod / som tre med sterkast rot / med frukt som purpur og som snø» (NOS 525,3). Dei tidene kjem ikkje dettande ned frå himmelen.

Kristen kultur er meir enn hardangersaum og rosemåling. Det startar med messe-fromleik om sundagen og haugianisme resten av veka. For vegen til kristen kultur går gjennom kristen kultus. Til sundags og til kvardags.

Røter og fornying i bedehusland

Skiljelinja går mellom dei som trur Gud er på ferde og dei som ikkje trur det