Kommentar
Kyrkjevalet: Dyrt, men ikkje meir demokratisk
Publisert
Sist oppdatert
Nyleg kunne Dagen fortelja at det føreståande kyrkjevalet ser ut til å bli ein svulmande utgiftspost på kyrkjebudsjettet. 70 millionar kroner ligg an til å bli sluttsummen på kassalappen når kyrkja har gjort sitt for å få mobilisert sine talrike, men noko motvillige medlemmer.
Ein prislapp på over 70 millionar gir i seg sjølv lite grunnlag for å steila i møte med kyrkjevalet. Tal som dette er høgst relative. Kva får ein eigentleg for 70 millionar i dag?
Annonse
Det er mangt som kan vera verd å betala mykje for, også om det ikkje tilsynelatande er det mest effektive, det som når lengst ut eller det alle intuitivt forstår er «best bruk» av ein gitt sum.
Frå Bibelens historie om Judas, kjenner vi til at det dessutan kan ligga noko falskt og forenklande i det å villa rekna alt om i eit beløp som kan brukast til noko heilt anna, tilsynelatande langt meir høgverdig.
Poenget er altså ikkje prislappens eventuelle sjokk-effekt, men kva ein oppnår med å svi av alle desse millionane.
Sjølv om utviklinga av eit velfungerande kyrkjedemokrati var eit viktig premiss for endringa av tilhøvet mellom stat og kyrkje, er det vanskeleg å sjå at denne demokratireforma i seg sjølv rettferdiggjer det kostnadskrevjande og kompliserte opplegget vi no har 15 år seinare.
Drivkreftene bak utviklinga ser ut til å vera prega av ei litt forblinda tru på at demokrati er eit like positivt uttrykk i ein kvar samanheng. Som tidlegare folkevalt i «kyrkja sitt storting», Kyrkjemøtet, opplevde eg denne utviklinga på nært hald.
Kravet om teologisk omlegging, særleg i samlivsspørsmålet, fekk snart følgje av behov for omorganisering, og dermed såg etterkvart tre nye kyrkjeparti dagens lys. Desse skulle samvirka med den tradisjonelle nominasjonskomiteen si liste.
Resultatet er ein uoversikteleg situasjon der kyrkjebakken kanskje liknar Løvebakken meir enn kva godt er.
Ei utvikling i retning av partipolitisk kamp i kyrkja sine sentrale organ kan sjølvsagt også lesast av som uttrykk for sunn, fri og demokratisk meiningsutveksling i ein stor og kompleks organisasjon.
Baksida av medaljen er likevel skriven med gaffel i ein grandios budsjettpost for kyrkjeval. Institusjonalisert usemje kostar. Spørsmåla om kva ein vinn ved dette, og kven sine interesser det tener står utan svar, og dette gir grunn til uro.
Annonse
Eit kjent shopping-råd er «gløym prislappen, og tenk på om plagget passar». Rådet er skummelt for shopoholikaren, men i kyrkjevalssamanheng kan det kanskje hjelpa kyrkja med å koma til seg sjølv.
XL passar ikkje ein liten kropp, uansett om plagget er aldri så godt sydd. Ein bør heller aldri kjøpa nokre nummer for stort for å veksa inn i det. Eg er neppe åleine om å ha snubla rundt i eit par slike «praktiske, snart passelege» sko i barndomen.
Dersom ei tviheld på at dette er eit val med potensielt tre millionar deltakarar, har ein dekning i formalitetane, men samtidig mista kontakt med realitetane.
Deltakinga, som til vanleg har ligge rundt 12 prosent, er på eit nivå som valforskar Bernt Aardal i intervju med Vårt Land tidlegare i år karakteriserte som demokratisk «fiasko». Vil Dnk ta demokratiarbeid seriøst, bør ein lytta til slike erfarne fjellfolk.
Det er dessutan oppsiktsvekkande når store investeringar ser ut til å framkalla universell bismak. Kyrkjerådsleiaren innrømmer overfor Dagen at kostnadsnivået ikkje er berekraftig, mens sentrale aktørar, slik som Arve Juritzen, reagerer kraftig, og truleg også representativt, når han seier at «det er for mye demokrati i kirken». Vidare er det verdt å merka seg at det er få- om nokon- som rykker ut og meiner dette er aktverdig bruk av offentlege midler.
I staden for gode prioriteringar, ser kyrkjedemokratiet ut til å vera driven fram av ei «meir av alt»- tenking. Valforskaren Aardal stiller svært gode spørsmål ved at kyrkjevalet er klistra tett opptil det politiske valet. Det er særleg aktuelt ettersom denne etterapinga av det politiske valet også viser seg å vera eit fordyrande element.
Når ein no har prioritert å digitalisera kyrkjevalet, bør det vera eit meir enn godt nok grep for å flytta valet nært nok alle kyrkjemedlemmene. Resten kan stemma i kyrkja sine eigne lokale i samband med ei gudsteneste.
