Frispark
Med Gåte for fred
«Musikk er en humaniserende kraft i menneskesinnet» – Lars Roar Langslet
European Song Contest, den største musikktevlinga i verda, er årvisst staden for nye låtar, prestisje, karriere – fint pakka inn i glitter og stas. Fleire hundre millionar følgjer sendingane på fjernsynet. 11. mai er det klart for stor finale frå konserthuset i Malmø. Dei norske deltakarane, folkrock-gruppa Gåte, med den energiske Gunnhild Sundli i spissen, ser ut til å kunne gjera det bra.
Men det er krig i Gaza. I to etasjar. Lidinga er stor. Mediedekninga gjer henne ikkje mindre. Det opnar seg eit vindauga for folkeleg harme.
For enkelte antijødiske og anti-israelske grupper er Israel si deltaking i melodifestivalen alltid ein torn i auga. Dei politiske demonstrasjonane har vore fleire gjennom åra, ikkje berre dei fire gongene Israel har gått til topps.
No har demonstrantane òg ein krig å brøyte med i opinionen. For aktivistane er boikott eit mål. Så lenge Israel deltek i tevlinga, må Noreg halde seg borte!
Men songfestivalen er jo ikkje ein politisk kappestrid mellom regjeringar og statar; det ei tevling mellom allmennkringkastingsselskapa. Det er medlemene i EBU, den europeiske kringkastingsunionen, som eig konseptet og er arrangør. Festivalen rettar seg såleis ikkje etter konflikt og strid, men har som føremål å vera ein underhaldande, fredeleg og brubyggjande samlingsstad.
Dette gjev palestina-aktivistane blaffen i. Dei vil ha politikk, krev «action» og utløp for sitt Israel-hat. Dei set då i gang eit iltert ideologisk press mot arrangement og aktørar, lagar opprop, sankar «underskrifter», fyller sosiale media, og så vidare – og dannar ein medieopinion som det kan vervast på.
Songfestivalen er jo ikkje ein politisk kappestrid mellom regjeringar og statar.
Naturlegvis er det òg komme eit internasjonalt opprop blant kunstnarar og bransjefolk til støtte for Israel og deira deltaking. Og det har tyngd! Ein skulle tru at Gene Simmons og Helen Mirren veg minst like mykje i europeisk åndsliv som «Miss Lumumba» og The Viagra Boys i Sverige.
For musikarane i Gåte er presset og uviljen mot Israel frå norske kollegaer eit problem. Dei lyt tute med flokken og må vurdere ei form for demonstrasjon under finalen, sjølv om premissane kanskje kjem i strid med karrieredraumen? Gåte har vunne den nasjonale kvalifiseringa i Noreg, og har denne gongen sin store sjanse i melodifestivalen, endåtil med utsikter til internasjonalt gjennombrot!
Difor sender me dei beste ynskje til Gåte for deltakinga og støttar ein låt som vil kunne setja merke både i menneskesinnet og i marknaden.
«Ulveham» byggjer på eit opptak frå 1952 med den eventyrlege kulokkinga av Marit Jensen Lillebuen heime på garden i Jondalen. Denne tonearven er verna som eit klenodium av folkemusikarane Anders Buen, sønene Hauk og Knut og dotter Agnes. Det er ein unik og original tradisjon som her ligg i grunnlaget for Gåte sitt intelligente marknadsprodukt i 2024.
Men det held fram som eit dilemma for Gåte å finne balansen mellom deltaking og demonstrasjon. Dei håpar kanskje at Israel trekkjer seg? Då løyser knipa seg sjølv.
Gåte må gjera som dei vil. Hadde eg sjølv vore manager i gruppa, ville eg truleg ha tilrådd følgjande: Konsentrer dykk heilt og fullt om sceneoppgåvene i Malmø, og vurder seinare eit reisebrev frå turen når de kjem heim att og har fått tenkt dykk om.