Midtausten: Terrorens makabre matematikk

Sist helg kunne vi i Aftenposten lesa eit stort intervju med NRKs profilerte Midtausten-korrespondent, Yama Wolasmal, som med reporterens sans for dramatikk fortel om timane då omfanget av Hamas-angrepet den 7. oktober gjekk opp for han.

Ønskje om utsletting

Wolasmal var på det tidspunktet i Libanon med familien, men forstod snart at ein fredeleg familiedag skulle munna ut i eit hastig farvel. Pliktene som krigsreporter kalla.

Sjølv om han berre var to-tre timar med bil frå israelske Tel Aviv, måtte det bli ein flytur med tyrkisk mellomlanding.

«Libanon anerkjenner ikke Israel» konstaterte NRKs mann, som i ein parentes.

Eg visste det frå før, men måtte ta det inn ein gong til. «Anerkjener ikke …» Dette er både ekstremt og bisart, men i denne samanhengen berre ein nærast triviell merknad. Ei enkel kjensgjerning som ikkje krev vidare oppfølging. Ingen fleire spørsmål.

Slike «trivialitetar» er svært talande for heile situasjonen. Det faktum at fleire av nabostatane, og Hamas, som angreip dei no sist, faktisk ønskjer å utsletta Israel, er ei utsegn som vekkjer om lag like mykje oppsikt som ein ortodoks jøde ved Klagemuren. For dei som lever med dette, er det derimot alt anna enn ein parentes.

Spørsmål som manglar

Det er ein skrikande mangel på oppfølgingsspørsmål i det som no skjer. Det vil seia, spørsmåla haglar over Israel, mens terroristane glir inn mellom sivilistane, både i konkret og overført tyding.

Korleis har Hamas kunna rusta opp ei terrorverksemd i det omfanget vi no har sett? Kva veit vi eigentleg om alle dei norske milliardane som frå midten av 1990-talet har blitt pøste inn i Gaza? Dersom dei har gått til skule og helse, skulle samfunnet etter kvart sett nokså annleis ut for alminnelege palestinarar – også før Israel med tungt skyts byrja å stava ut at no må Hamas knusast.

Kvifor er det så få spørsmål knytt til verdien av ein bistand som berre ser ut til å ha komma terroristar til gode? Korleis kan Israel skuldast for at Hamas konsekvent nektar å ta vare på sivile på heilt grunnleggjande vis? Vis meg ein vestleg stat som utan vidare hadde skipa til våpenkvile med ein bande av organiserte terroristar på dørstokken?

Mannen med planen

Sidan 2017 har «Slaktaren frå Khan Yonis», Yahya Sinwar, vore ein hovudmann for Hamas i Gaza. Saman med Mohammad Deif, leiaren for Qassam- brigaden, Hamas' armerte flanke, klekte han ut 7. oktober-åtaket.

Planane vart ifølgje The New York Times forsegla med hermetisk hemmeleghald innanfor eit svært lite miljø for å overraska mest mogleg, og ikkje minst for å maksimera talet på israelske gislar, det mest effektive i Hamas' grufulle spel om sivile.

På kort sikt, lukkast Sinwar og Deif med både sjokkeffekt og omfang. På lang sikt ser også Hamas' sleipaste strategar ut til å oppnå det dei ville. På få veker er Israels resolutte respons på terror, i verdsopinionen blitt til noko heilt anna.

Hamas' badar no i lyset frå globale blitslamper. Berre at ingen ser dei, gøymde som dei ei bak det stakkars folket dei eigentleg skulle ha styrt og ikkje øydelagt.

For Hamas er det einaste som betyr noko at dei igjen er på toppen av agendaen. Der terroristar sjølv meiner deira sak alltid høyrer til: Øvst på ein dagsorden dei sjølve har sett, gjennom å spekulera i frykt.

Kamp på liv og død

Eit kvart vestleg land med eit terror-reir av Hamas' kaliber som nabo, hadde gjort kva som sto i deira makt for å sikra eigne borgarar. Men at dette er ein kamp på liv og død for Midtaustens einaste demokrati forsvinn i kaoset.

Det er heilt rett å gråta og lida med alle som no fryktar og fortviler. Men ein kan ikkje sørgja med dei sivile utan samstundes å stilla spørsmål ved Hamas' vondskapsfulle leiarskap, desse som tydelegvis har kanalisert alle tilgjengelege ressursar til militær opprusting, og ingenting til vern av kvinner og barn.

Forsvarsanalytikar og major John Berg, stilte nyleg spørsmålet «Narres vi med i Hamas' spill?» i eit innlegg i Nordnorsk debatt. Det er all mogleg grunn til å følgja Bergs resonnement. Berg peikar på mange viktige og tragiske forhold ved den pågåande krigen, og eitt av dei gøymer seg i ei fin formulering vi dagleg vert fora med i norsk presse.

Forholdsmessig?

Det dreier seg om «forholdsmessighet og behovet for generell våpenhvile». Israels mange kritikarar her heime, ser alle ut til å vera samstemte i at det vi ser no, er ein «uproporsjonal» reaksjon frå Israel.

Ville Israel fått sympati om dei tok livet av like mange som Hamas' drepte den svarte sabbaten, og så sat roleg og venta neste raid? Kva framtidsutsikter er det å bli med vidare i Hamas' daglege dødsdans?

For å sitera ein New York Times-artikkel: «I Hamas' blodige regnestykke, er ikke tapstallene et trist utfall av en stor regnefeil. Snarere tvert i mot, ifølgje de selv. Ved å knuse status quo, åpner de et nytt og uforutsigbart kapittel i kampen mot Israel».

Berg har eit viktig poeng når han påpeikar at «forholdsmessighet» dreier seg om «ikke å overskride det som kreves for å bekjempe trusselen». Så lenge ein har å gjera med ei fiende som nyttar alle tilgjengelege ressursar på militær opprusting, og som kamuflerer strategiske mål som sivile, blir oppgjeret med dei ein tragedie utan sidestykke.

Det tener terrorens fremste interesse å driva talet på drepne og skadde opp. Kaoset i Midtausten har alt fått vestlege medium til å gløyma Ukraina, det har skrinlagt normaliseringsprosessen mellom Israel og Saudi-Arabia og det har fått alle til å stira inn i Hamas' hypnotiske og narsissistiske blikk.

Terrorist-logikk

Ein skulle trudd at den makabre soga frå 7. oktober var nok til å rista av seg alle illusjonar om Hamas. Og går vi til ordboka kjenner vi att terroristar på viljen til «å bruka vald for å skapa frykt og dermed påverke politikk». Det passar som hand hanske med det vi ser.

Hamas' militære basar er, som mange veit, lagde under Gazas mest solide bygningar. Skal Israel ta eit endeleg oppgjer med dei, krev det tung skyts, med all den ekstra liding som følgjer med. Hamas passar alltid på å halda sine sivile tilbake. I terrorens forskrudde logikk, utgjer fortroppane heilt alminnelege sivile.

At verda no er djupt splitta og jødehatet veks, er ein rein bonus for folk som «Slaktaren frå Khan Yonis», Yahya Sinwar. Tilnamnet hans er berre nok ei «blodig bisetning», ein parentes i ei allereie altfor tragisk soge.

Rapport: Fire journalister brukt av CNN, AP og Reuters medvirket under Hamas-angrepet