Nei, Hanvold. Sannhetens Ord-dokumentaren er ikkje eit angrep på «konservativ kristendom»

TV 2-dokumentaren «Under Guds øye», som mange alt har fått med seg, set mange slags kjensler i omløp, både blant kristne og folk som står slike miljø fjernt.

Sjåartala og merksemda Tonje Steinslands prosjekt har fått, talar sitt språk om at dette er aktuelt langt utanfor religiøse kretsar.

Tillit

Måten ho og teamet hennar møter desse menneska på, er tillitvekkjande, midt i alt det vonde.

Respekt er eit stikkord her. Den eine kvinna som var med i serien uttrykte det om lag slik: «Jeg sa ja til å bli med da jeg skjønte at det ikke var et opplegg som skulle «ta» kristendommen».

Dokumentaren er velsigna fri frå enkle generaliseringar om kristne. Det er eit forsøk på å lytta til historier og forstå mekanismar som også er allmenne. Etter mi meinig vel verdt å bruka litt tid på.

Kjenner meg att

Det er sterk kost å sjå inn i ansikta til dei som har rive seg laus frå årevis med kontrollmekanismar og åndeleg maktmisbruk i det vesle miljøet i Slemmestad. Heilt alminnelege kristne. Tillitsfulle folk. Folk som satsa på Guds rike.

Det er hjarteskjerande å følgja dei steg for steg inn i «profetinna» sin radius. Dei gjekk «med tilliten som et kostbart gulleple i hendene» for å sitera poeten Kolbein Falkeid. ,

Mobiltelefonens kontrollerande meldingsregime vart som eit trolsk og gjennomborande «Sauron-auge«, slik vi kjenner det frå Tolkiens »Ringenes herre».

Kravet om å leggja vekk deira eigen person, vart stadig skjerpa. Paradokset er dramatisk, for personlegdomen vår er nettopp det vi har fått av Herren slik at vi kan søkja han.

Ein av grunnane til at dette røskar i meg, er naturlegvis at eg ser meg sjølv i dei. Eg kjenner meg att. I lengten etter overgjeving, i draumen om nære og forpliktande fellesskap som går på djupet.

Som del av lokalt leiarskap i eit av fleire småfellesskap, meiner eg at vi har godt av å bli utfordra. Historier som dette skal gjera at vi kjenner vekta av ulike typar kristent leiar- og formidlingsansvar. Slik skal det vera.

Spørsmål

Det er bra om vi spør oss: Kva oppgjer må vi ta etter dette? Eg har sett nøye gjennom episodane, særleg dei første, for å prøva å skjøna.

Kor er det at ei slags mekanisk underkasting fortrengjer det som skulle vera den lykkelege, frie disippelen som søkjer Gud på premissane vi finn uttrykt til dømes i Salme 1?

Den som har «si glede i Herrens lov», den som er «lik eit tre planta ved rennande vatn». I stadig fornying, i veksling mellom fruktsesong og kviletid med utvikling av djupare røter?

Bibelen presenterer dette livet som ein kontrast til eit flakkande og kvilelaust tilvære, der ein vert driven som «agner» for vinden.

Eit slikt rotfast, men likevel vitalt og dynamisk bilete av disippelen dominerer i Bibelen.

Ikke «konservativ»

Ikkje, slik Sannhetens ord-dokumentaren viser fram, ein flokk innhegna på eit stadig magrare, meir einsidig beite. Med stilleståande, stadig giftigare vatn. Det er ikkje disippelliv. Det er eit menneskeleg jerngrep.

Det Kim og dei andre i TV2-dokumentaren fekk i Sannhetens ord var ikkje «konservativ kristendom», slik Hanvold påstod då han tok alt dette i forsvar. Det var tvert om eit døme på eit menneskesentrert system. Under ytre åndelegheit, vart eit menneske , den såkalla «profetinna» plassert i sentrum av fellesskapet.

At dette er ubibelsk seier seg sjølv. Der menneske har ein knekt vilje, kan det ikkje søkja Gud av heile sitt hjarte, all si kraft og alt sitt vit.

Farleg konklusjon

I NRKs kompass mana Tonje Steinsland kristne til kritisk sjølvrefleksjon. Det er lett å følgja henne i dette.

Ein farleg konklusjon etter å ha sett dokumentaren «Under Guds øye», er likevel ein type kristen sjølvkritikk som parkerer lengten etter djupe, tillitsfulle fellesskap.

I iveren etter å korrigera, må vi ikkje gløyma evna til å skilja. Det er sterke krefter i samfunnet som står klare til å bruka ein slik dokumentar til å mistenkjeleggjera også heilt vanleg kristen aktivitet

Her kan vi kopla på Slemmestadprest Marita Bjørke Aadlands refleksjonar i eit nyleg innlegg:

«Det er ikkje alt som er vilt: Å be for andre er ganske vanleg, å bekjenna synder gjer vi kvar søndag i Den norske kyrkja, å løfta hendene når vi syng er heller ikkje uvanleg i mange kristne samanhengar, og det er ingenting teologisk i vegen for full neddykking i dåpspraksisen.»

Sanninga set fri

Sanninga set fri, også når vi vert skaka og skuffa over menneskeleg svikt og usunn kultur.

Bibelen er ærleg om menneskeleg svik. Det kristne menneskesynet idealiserer ikkje eingong sine eigne profetar. Difor kan kristne ta inn sanninga om Sannhetens Ord. Utan, som Jan Hanvold, å enda opp med å unnskylda menneskeleg maktmisbruk.

Ørjan Aarmo har skrevet bok om sine 20 år i Sannhetens Ord Bibelsenter

Rystende innblikk i Norges svar på Knutby