Norsk forsvar: På tide med slagkraft i staden for slagord

Sist helg avslutta årets utgåve av Protestfestivalen i Kristiansand, og laurdagens panelsamtale om norsk beredskap og forsvar var truleg ein av dei meir engasjerande.

Panelet, med forskar Cecilie Hellestveit, tidlegare generalinspektør for Hæren, Robert Mood og den finske idehistorikaren Nils Erik Forsgård i spissen, leverte ein tankevekkande og frittalande analyse.

Slike analysar er uløyseleg knytt til den deprimerande februardagen i 2022, då vi skjøna at Russland hadde drege Europa med seg inn i si groteske tidsmaskin, berre for å spy oss ut i ein ny epoke for mellomstatlege krigar. Ein epoke fleire ekspertar så seint som seinhaustes 2021 meinte var eit unnagjort stadium i europeisk storpolitikk.

Med det brutale og ulukkelege Ukraina som bakteppe, er forsvaret av Noreg alt anna enn eit tema for spesielt interesserte.

Eitt av fleire høgdepunkt i den nemnde panelsamtalen, var å høyra Cecilie Hellestveits ramsalte kritikk til dømes av dei siste tiåra sin tendens til å tolka norsk forsvar som eit likestillingstiltak.

Forsvaret må naturlegvis ta vare på alle sine kvinner og menn, men om målet først og fremst er eit effektivt og operativt forsvar, bør ikkje forsvarsfeltet lessast ned med krav om å bli leverandør på alle gode føremål.

Det handlar ikkje om å stenga jentene ute, heller ikkje om at ein ikkje skal ta godt vare på dei kvinner som tenestegjer rundt i landet.

Hellestveits poeng synest likevel innlysande: Dei barske realitetane rundt oss, må få forsvaret tilbake til kjerneoppdraget. Kva gjer vi den dagen det smell i Nordsjøen? Kven veit kor alle kan finna tilflukt og jodtablettar når ei atomsky kjem inn over kysten?

Det er berre i fredstid vi kan ta oss råd til å vurdera korrekt avstemd kjønnsbalanse blant dei som «for dets fred, dets fred slår leir». Det vi treng, slik Hellestveit også understrekar, er mange, mange fleire, og særleg unge menn, på kvart eit nes langs kysten vår, som er i beredskap, fysisk og mentalt.

Verneplikta må få sin renessanse, og det som noko anna enn ein utpost på CV-en; ein markør for orden i klesskåpet. Unge menn må særleg få beskjed om at dei faktisk trengst, påpeikte Hellestveit.

Når det gjeld underkommunikasjon, underbemanning og underfinansiering er det ikkje berre eldfulle innlegg frå folk som Hellestveit og Mood som bør få oss til å vakna.

Alarmklokka gjekk også for fullt då den forsvarskommisjonen, med tidlegare justisminister Knut Storberget i spissen, så seint som mai i år la fram ein svært eintydig NOU.

Det gjer inntrykk å lesa den underliggande desperasjonen i utgreiinga sitt nøkterne språk: «Kriseforståelsen blant myndigheter og befolkning i Norge synes så langt i begrenset grad å reflektere det alvoret vi nå står overfor.» Stikkorda er «alvor», «handling» og «helhet».

NOUen er som ein gigantisk gongong. Alarm-effekten må ikkje drukna i haugen av gode føremål på politiske skrivebord.

Som mang ein sjusovar har fått høyra: «You snooze, you lose».

For å seia det med den alvorstyngde forsvarskommisjonen: «Forsvarsevne er avhengig av forsvarsvilje. Å styrke forsvaret av Norge vil kreve mye av oss alle. Det vil ikke kun handle om økonomi og våpenkapasiteter. En økt evne til forvar er avhengig av økt bevissthet om trusselbildet og behovet for innsats hos befolkningen og myndighetene.»

Vi ber gjerne som vår store salmediktar Elias Blix: «Gud signe vårt dyre fedreland». Men nettopp det som er oss så dyrt, er vel verdt at vi investerer i. Vi har fått vita det vi treng å vita. No står det på viljen.