Putins velsigna atombomber

Sidan Sovjetunionens fall har Den russisk-ortodokse kyrkja fått sterkare og sterkare posisjon i statsapparat og hær. Putin knytte sterkare band til kyrkja enn andre russiske leiarar hadde gjort etter at Sovjetunionen fall. Aller mest synleg er kyrkja hos kjernevåpenstyrkane, skriv Dmitry Adamsky i Foreign Affairs.

Adamsky er professor i Herzliya i Israel. Han har vore ved Harvard – og han har vore gjesteforskar ved norske Institutt for Forsvarsstudier. I boka «Russian Nuclear Orthodoxy», forklarar Adamsky korleis Den russisk-ortodokse kyrkja lærte seg å «elska bomba».

«I det russiske militæret, spesielt i atomstyrkane, leier geistlege så ofte aktivitetar for å styrkja moralen og fremja patriotismen at dei spelar ei rolle som nesten svarar til rolla som politiske offiserar hadde i sovjettida, dei var ansvarlege for ideologisk utdanning av troppar og for sikra Kremls kontroll over militæret», skriv Adamsky.

Når nasjonen legitimerer kirken

Etter at Sovjetunionen fall, vart kjernevåpenstyrkane nedprioriterte, som følgje av nedrustingsavtalar. Ifølgje Adamsky såg Den russisk-ortodokse kyrkja her eit høve til å styrkja seg. Kyrkja, leia av patriarken, innleia samarbeid med kommandantar for kjernevåpen og industrien bak.

I 2007 fastslo Putin at ortodoksien gjev den russiske staten intern tryggleik, medan kjernevåpena sikrar ekstern tryggleik. Denne teokratiseringa av det russiske militæret har gått under radaren altfor lenge, skreiv Adamsky i 2019.

I Moskvas gater kom den nukleære ortodoksien til syne i mai 2018. Ein konvoi av militære lastebilar kom trekkjande på langtrekkjande rakettar. To ortodokse prestar kasta heilagt vatn over dei ballistiske rakettane som kan bera atomvåpen. Det var blitt fleire slike seremoniar etter at Russland annekterte Krim i 2014.

Ei gruppe russiske prestar vil no bli kvitt velsigninga av dei mest øydeleggjande våpena og atomvåpena. Eit forslag er publisert på heimesida til patriarkatet i Moskva. Det handlar om «ortodokse kristne sine velsigning av utføringa av den militære plikta».

Fascisten Vladimir Putin

I Noreg har vi debatt om bøn under militær oppstilling. Den russisk-ortodokse kyrkja har lenge teke bøn og krigerske velsigningar til eit heilt anna nivå. Ritual med velsigning av både soldatar, våpen og utskytingsrampar er utbreidde.

Kvar russisk våpengrein har sin eigen vernehelgen. Atomvåpenstyrkane har St. Serafim. Det som var att av St. Serafim, vart oppdaga i 1991, i eit nedlagt kloster i Sarov, ein liten by der det var utplassert atomvåpen i sovjettida.

Men bruken av Serafim som vernehelgen har møtt motstand, gitt at det han faktisk var kjend for, var som ein svært venleg mann, med kjærleik til ville dyr. Korleis kunne han bli vernehelgen for masseøydeleggingsvåpen?

Ortodokse nasjonalistar mislikar framlegget om å droppa velsigning av atomvåpena. Yegor Kholmogorov, ein nasjonalistisk skribent, har sagt rett ut: «For å verta verande ortodoks, må Russland vera ei sterk atommakt. For å vera ei sterk atommakt, må Russland vera ortodoks.»

Åtvara mot krig og hat. Då kom politiet

Men andre har fått nok av «giftige idear». Ein av dei, Dmitry Tsorionov, uttalte til Christianity Today i 2019 at han braut med militant ortodoksi då han såg unge russiske menn frivillig i 2015 gripa til våpen og dra til Ukraina for å kjempa for dei russiskstøtta utbrytarrepublikkane. Dei ville kriga under «Kristi banner».

Framlegget om å droppa velsigning av masseøydeleggingsvåpen skulle opp på bispemøtet i fjor haust. Men møtet blei avlyst grunna pandemien. Ritualet er ikkje endra.

Bileta frå innviinga av den nye katedralen til hæren i juni 2020 visar patriark Kirill saman med forsvarsminister Sergei Shoigu. Shoigu er framleis forsvarsminister under krigen mot Ukraina.

Patriarken som holder hånden over Putin

Patriarken forklarte stolt at det er «harmoni mellom makta til dei væpna styrkane og den åndelege makta til kyrkja». Den mektige kyrkjeleiaren takka både president Putin og forsvarsministeren for den militærgrøne katedralen. Så la kyrkjefyrste Kirill til: «Herren vernar folket vårt frå ytre og indre fiendar.»

Dei «indre fiendane» i Russland og Ukraina lever farleg. Dei «ytre fiendane» får altså smaka brutal våpenmakt. Ein desperat Putin trugar også med å bruka atomvåpen, som altså er velsigna av den russisk-ortodokse kyrkjemakta.

Skrekkregimet viser seg med all sin gru.