Sjølvsentrert aktivisme frå juridisk fakultet ved UiB

Såkalla akademisk boikott av Israel breier om seg, og trass vedtaket ved Universitetet i Bergen nyleg om å avvisa boikott av Israel, blir det no ein boikott likevel. Kven trur juridisk fakultet dei hjelper med tysdagens vedtak?

Boikottvedtak

Tysdag skreiv fleire aviser at juridisk fakultet ved UiB, med seks mot fem røyster, vedtok akademisk boikott av Israel på etisk grunnlag. Dei seier opp avtale og samarbeid med Universitetet i Tel Aviv.

Sjølv om det er mange faktorar som påverkar ei slik avgjerd, kan ein ikkje fri seg fri seg frå kjensla at eit elles skarpskodd fakultet her går aktivistar sitt ærend. Det er ei utvikling som gir grunn til stor uro.

Andre akademiske institusjonar har kvista boikott-løypa. Både OsloMet, Universitetet i Sørøst-Norge og Nord universitet har sagt opp eller sett avtalar med israelske lærestader på vent.

Universitetet i Bergen sentralt vedtok tidlegare denne månaden som kjent å avvisa akademisk boikott. Eit boikottvedtak på fakultetsnivå er med på å undergrava og fragmentera biletet.

Universitetet i Bergen avviste akademisk boikott av Israel

Temakveld

Tilfellet ville at eg tysdag også var på ein temakveld i Oslo Rådhus der samfunnsdebattant Ervin Kohn og MF-forskar Torkel Brekke gav innblikk i dagens antisemittiske tendensar som breier om seg i landet vårt.

Bodskapet frå desse bidragsytarane var tydeleg. Vi treng å sjå oss i spegelen. Temakvelden gav innblikk som gjorde inntrykk på dei rundt femti frammøtte.

Vi høyrer frå kvinnene som blir skvisa ut av 8. mars-toget. Om nokons barnebarn som ikkje får highfive og premie fordi dei svarar «feil» på fjerdeklassinganes spørjeundersøking: «Holder du med Israel eller Palestina?» Dette er Noreg, akkurat no.

På kort tid har vi blitt sårbare for tankegods som vi uttrykkeleg har sagt at vi tek avstand frå. Forsøka på å manipulera eit omgrep som «sionisme», og fylla det med noko anna enn det den jødiske minoriteten gjer, er eitt av mange steg i feil retning.

Det same er det faktum at jødar kjenner seg utrygge, heilt ned i småskulen, og tendensen til at det jødiske samfunnet berre skal ordna opp i dette sjølv.

Berre dei siste tre dagane har det jødiske samfunnet fått rapportert åtte meldingar om vald og trakassering. «Israelofobien», som briten Jake Wallis Simons skriv godt om, er antisemittismens nye drakt. Ingen får det betre i Gaza om vi tillèt desse kreftene her heime.

Vi er blinde om vi ikkje legg merke til den veldokumenterte samvariasjonen mellom det som alle forsikrar er «heilt legitim kritikk av Israel», og antisemittisme. På dette punktet var Brekke krystallklar.

Det hjelper det ikkje berre å seia at vi er i mot det. «Alle» tek nemleg avstand frå antisemittisme. Spørsmålet er berre om vi lenger veit kva det er.

Å bli ein del av problemet

Den akademiske boikotten er berre eitt av mange døme på det Ervin Kohn påpeikte i samtalen på Oslo Rådhus. Når ein tek til orde for einsidig boikott, sluttar ein å vera konstruktiv, og vel sjølv å bli ein del av problemet, hevda Kohn.

Også Torkel Brekke tek tak i desse problemstillingane på førebiletleg vis. Boka hans frå i fjor «Ingen er uskyldig», tek eit oppgjer med ideen om at antisemittismen er ein ide særskilt knytt til ytre høgre i politikken. Brekkes poeng er skummelt godt tima.

Han stiller dessutan gode spørsmål om verdien av akademisk boikott, spørsmål som juridisk fakultetet ved Universitetet i Bergen hadde gjort vel i å oppdatera seg på, før dei fatta sitt famøse vedtak. For kva ser dei føre seg at ein slik boikott skal utretta?

Tre jødiske kvinner vil motvirke polarisert debatt

Symbolpolitikk

Vedtaket er for det første rein symbolpolitikk. Avtalen som dei no skal avvikla, skriv seg frå 2013, og på dei knappe ti åra har ni studentar frå UiB vore på utveksling i Tel Aviv. Ingen har komme andre vegen på desse åra.

I eit Civita-notat frå 2017 drøftar Torkel Brekke det problematiske og prinsipielle ved denne typen boikott, og poengterer nettopp at dette er eit grep som ikkje i særleg grad vil kunna utretta noko, anna enn å visa at ein akademisk institusjon får flagga at dei har dei «rette» synspunkta.

Eit slikt grep, kjemisk fritt for personlege omkostnader, liknar privatpersonars flagging av symbol og slagord på sosiale medium. Godleiksposering, med andre ord. Og det frå eit fakultet som har ressursar til å tenkja gjennom alle dei utilsikta konsekvensane av denne handlemåten.

Slik som at dei no blir med inn i ei svært mørk gate der aktivistiske krefter får setja ein slagordprega agenda. Vi kan jo berre lesa gjennom oppropet om akademisk boikott, som Bergen4Palestine, ved Michael Shafstädt har ført i pennen. Her florerer ukritisk omgrep som «apartheid, folkemord, etnisk reinsking» om Israel.

Akademikaren som aktivist

Professor Terje Einarsen ved det juridiske fakultet er overtydd om at å seia opp avtalen med det israelske universitetet er heilt avgjerande. Til studentavisa Studvest uttalar Einarsen at det å ikkje seia opp avtalen ville vera «etisk uforsvarleg» og ville gi risiko for å straffbar medverknad til «folkemord». Akademikaren er blitt aktivist.

Og det er sjølvsagt freistande å spørja Einarsen, kva UiB bør gjera med utvekslingsavtalane med Kina? Korleis kan akademisk samarbeid med ein slik storaktør innan menneskerettsbrot forsvarast med standarden som no etablert? Eller er det ikkje så nøye å vera konsekvent?

Dessutan er det, slik Brekke påpeikar, mange utilsikta effektar av akademisk boikott. Mange palestinske akademikarar er til dømes avhengige av den akademiske toleransen Israel tilbyr i omgjevnader som ikkje er akkurat er kjende for stor akademiske fridom.

Effekten til norsk boikott av israelsk vin kan måles i promille

Forfengeleg

Så sensitivt som klimaet har blitt ved universiteta i seinare tid, med auka medvit om språkbruk og ulike gruppers utsette stilling, burde vi kunna forventa meir enn einsidig aktivisme frå den kanten.

Akademisk boikott utrettar i alle fall lite i dagens klima. Først og fremst handlar dette om at fakultetet vil plassera seg sjølv på «rett side» og vera moralsk overlegen. Men slik overdrive forfengeleg framferd handlar oftare om å vareta seg sjølv enn å utretta noko for andre.

MF-professor i amerikansk presse: Vennligst boikott landet mitt