Skulen har ikkje først og fremst ei rekrutteringskrise. Men han står veldig tett på ei autoritetskrise.

Med ny haust og ny skulestart, følgjer rapportar om frustrerte lærarar som opplever ein stadig veksande avstand mellom deira kvardag og det som dominerer skulepolitikk og opplæringslov.

Personlege historier frå dei tallause lærarane som har valt vekk kallet til klasserommet, er dessutan eit anna refreng i ei litt sorgtung skulevise. Om ein trur at problema i norsk skule er eit spørsmål om rekruttering, må ein likevel tenkja om igjen. Vi skal komma tilbake til det.

La oss på vegen dit svinga innom «Anne», ein lærar som Aftenposten nyleg fortalde om. Eit stolt fagmenneske med fartstid og formidlingsglede i klasserommet. Ein vanleg dag på jobben vart ho kalla inn på rektors teppe med bakgrunn i klagar frå elevar. Dei skulda henne for krenkingar.

Ved første augekast høyrest det dramatisk ut. Når vi skjønar at punktlista «Anne» vart møtt med, blant anna inneheldt det å stilla spørsmål til elevar, også om dei ikkje rakk opp handa, set krenkings-skuldingane i eit litt anna lys. For å seia det mildt. Det blir heller endå ei påminning om kor lite presist ordet «krenking» har blitt.

Dokumentasjonen på at dette ikkje er lærarar som sutrar, men ein skule i djup krise, byrjar kanskje å siga inn. Det er tydeleg at lovverket går altfor langt i å sikra elevane sine rettar, mens lærarane vert ståande åleine.

Situasjonen i norsk skule, vert gjerne framstilt som ei rekrutteringskrise. Khrono kunne ved opptaket til høgare utdanning i sommar melda om svikt i søkjartala for lærarutdanninga, særleg for ungdomsskuletrinnet. Men gjennomgangen av tala syner ein jamt fallande trend. Kort sagt: få vil bli lærarar.

Det er kanskje nærliggande å tolka tala som rekrutteringskrise. Leiar i Norsk Lektorlag i Oslo, Helle Christin Nyhuus gav i Nordnorsk debatt nyleg sine 10 råd for å rekruttera og halda på lærarar og rektorar.

Ho uttrykkjer frustrasjon over at skuledebatten er dominert av symbolsaker trass i av at nettopp skule og utdanning er noko av det som betyr mest for folk flest. Innspela hennar er som det brukar frå Lektorlaget, fornuftige og vel funderte.

Men dei går neppe til kjernen av problemet.

For det vi må våga å snakka om her til lands, er ei autoritetskrise. Vi haustar no fruktene av fleire tiår der autoritetsforakt har vore gjengs, der ein skal stilla spørsmål ved det etablerte, og der dekonstruksjon av sanning, er presentert som sunt og «autentisk».

Det gledelege er at denne situasjonen kan bringa saman gode krefter som kanskje soknar til ulike miljø, men som ser det same: Autoritet er nødvendig og ikkje i seg sjølv suspekt, slik visse filosofiske retningar langt på veg har fått oss til å tenkja.

I sin gjennomgang av «sjelens livsnødvendige behov», nemner den jødiske filosofen Simone Weil nokså opplagte moment som fridom, likskap og tryggleik. Men der norsk skulepolitikk ser ut til å setja punktun etter desse, gir Weil den naturlege balansen.

Vi har nemleg også like djupe behov for orden, for lydnad, og hierarki og ansvar, argumenterer Weil. Når fleire årtiar med dekonstruksjon nedfeller seg som kaos i klasserommet, bør vi lytta til stemmer som Simone Weil.

At nokon misbruker makt, gjer ikkje makt til problemet. Det er stadig misbruket vi må til livs.

Det kristne livssynet er dessutan svært produktivt inn i samtalen om god autoritet. Mange kristne har med seg erfaringar med den ultimate autoriteten, han som la ned livet sitt for andre. Jesus var likevel ikkje ei svak, men ein tydeleg og legitim leiar.

Det er eit korrektiv som skulen treng, og som det norske samfunnet treng.

Ein må gjerne arbeida med læreplanendringar, rekrutteringstiltak og skulemat. Men om ein ikkje adresserer autoritetskrisa, blir alt saman litt som å rulla opp eit nytt strøk med måling på fasaden mens kjøkkenet står i full fyr.