SV vil strupe NLA med økonomisk kutt

Diskusjonen om NLA Høgskolen sitt verdidokument er igjen aktualisert på grunn av SV sitt budsjettforslag om å kutte heile støtta til høgskulen. Det må i praksis bety at dei ønsker NLA nedlagt.

SVs Kari Elisabeth Kaski har ifølge Vårt Land og Dagen uttalt at «dette er det ikke noen vits i å bruke penger på». Utdanningspolitisk talsperson Grete Wold innrømer i ein kommentar til Dagen at bakgrunnen er at «skolen jobber ut fra et verdigrunnlag som de mener er problematisk».

SV-topp forklarer NLA-kutt med «problematisk verdigrunnlag»

Det kan vel ikkje seiast klarare at institusjonar som arbeider etter eit verdigrunnlag som dei meiner er problematisk, ikkje har livets rett.

Det blir spesielt uforståeleg når SV samtidig går inn for å stoppe regjeringa sitt kuttforslag mot friskulane. Det siste skal partiet ha all honnør for.

Men kvifor då ville strype NLA fullstendig? Høgskulen sitt verdidokument som dei er ueinig i, er altså årsaka. Det avspeglar ei totalitær oppfatning som vi finn langt utanfor dette partiet også. Dei vi er usamd med, skal bort. Kun det gjengse innafor vår sfære skal godtakast. Mangfald gjeld plutseleg ikkje lenger.

I denne avisa gjekk det ein debatt for ei tid tilbake der Line Alice Ytrehus påstod at NLA med sitt verdigrunnlag, «forkastes storsamfunnets etablerte og befestede fellesverdier på området». Området gjeld altså samlivsetikk.

Altså, underforstått, ein læreinstitusjon skal til ei kvar tid vere bunden av «storsamfunnets etablerte og befestede fellesverdier», enten den er statleg eller fri. Det betyr at læreinstitusjonane har eit verdigrunnlag. Men det er det storsamfunnet som skal bestemme. Og det skal til overmål sikre fri forsking?

Problemet er berre at desse fellesverdiane skifter. For ikkje mange tiår sidan var NLA sitt verdigrunnlag rådande i storsamfunnet, med ein mykje lenger tradisjon enn vår tids påståtte utbreidde samlivsideologi.

Kven og kva skal avgjere kva som til ei kvar tid skal vere verdigrunnlag for ein læreinstitusjon? Er det staten med sine skiftande stortingsfleirtal og regjeringar? Og dei som er usamd med staten ei periode, må legge ned. Det vil prinsippielt vere fullstendig uhaldbart.

Alvorlig SV-forslag fremstår fullstendig useriøst

Eg veit ikkje om omtalte personar og deira meiningsfeller klarer å sjå det. Også offentlege høgskular og universitet arbeider etter visse verdiar. Ingen klarer å vere heilt nøytrale. Med «storsamfunnets befestede fellesverdier» som grunnlag for undervisning og forsking, er faren like stor for at viktige perpektiv kan bli borte ved dei offentlege læreinstitusjonane.

Det er dessverre ei dyrebar erfaring i mange samanhengar at mindretalet sine synspunkt lett blir oversett eller til og med neglisjert. Difor er dette også nedfelt i menneskerettane, for å sikre at mindretalet skal bli høyrt.

Difor treng vi også frie høgskular og universitet, for å, totalt sett, sikre fri forsking og eit breidt spekter av perspektiv, også på samlivsområdet. Og der høyrer sjølvsagt det tradisjonelle samlivssynet med. Det har gjennom ei lang historie vore så gode argument for dette synet, at det har vore berande i vår kultur i fleire hundre år. Dei argumenta er minst like aktuelle i dag.

Og det skulle berre mangle at vi ikkje skal ha institusjonar som i sitt verdigrunnlag vil sikre at desse argumenta kjem tydeleg fram. Det hindrer sjølvsagt ikkje at dette blir drøfta grundig i lys av «storsamfunnets befestede fellesverdier». Det føler eg meg trygg på blir gjort også på NLA.

Her vil eg også skyte inn at vi for tida spesielt treng frie institusjonar for å sikre at nyare samlivs- og kjønnsideologi blir granska i lys av vitenskap og verifiserbare observasjonar og biologiske fakta. Det er svært overraskande at dette er nødvendig å uttrykke. Det ser ikkje ut som offentlege høgskular og universitet er å stole på her lenger. Der også er i stor grad individuelle, subjektive emosjonar åleine blitt styrande for etisk tenking.

Eg er så heldig at eg fekk mi adjunktutdanning delvis på NLA og delvis ved ein offentleg lærarskule. Det er eg svært glad for. Det utvida horisonten min som lærar. Og NLA bidrog definitivt sterkt til det. Der blei det i større grad opna opp for djupdykk i fleire tema, spesielt i etiske drøftingar.

Problematikken eg drøfter her, blei godt illustrert ved eit høve på den offentlege skulen. Eg fekk ha eit innlegg der eg viste til forsking som påviste ein samanheng mellom elevprestasjon og foreldra sin livssituasjon. Min pedagogiske professorvegleiar uttrykte overrasking over at det både var gjort slik forsking, og konklusjonen. Foreldra som levde i ein stabil samlivsrelasjon hadde positiv meistringseffekt på barnet. Det var ukjent for ho. Eg treng ikkje seie kvar den forskinga hadde sitt utspring frå.

Poenget er at vi treng både NLA og andre frie læreinstitusjonar for å sikre nødvendig supplement, fri forsking og undervisning og ikkje minst ein open, fri og sakleg diskusjon utan hatanklagar og truslar om stønadskutt.