Debatt
Teologi og evolusjon
Publisert
Sist oppdatert
I sitt svar (22. mars) til mitt innlegg i Dagen 16. mars, har professor Sverre Holm nokre synspunkt som eg gjerne vil kommentera, og reknar med det debatten avslutta frå mi side, om det ikkje skulle koma opp nye moment. Holms innlegg ber den spesielle og litt arrogante tittelen «Kvasivitenskap og obskur teologi».
Eg tek opp att at Holm si bok, «Den innbilte konflikten», som er utgangspunktet for debatten, generelt er god. Det gjeld også oppgjeret med myten om at mellomalderen var så mørk kunnskapsmessig og vitskapsmessig, slik det ofte vert framstilt. Dette trass i at Bibelens (og dagens almanakkars) uttrykk om at sola står opp og går ned, vart brukt mot Galilei.
Annonse
I debatten knytt til moderne naturvitskap, held eg fast på at dette er eit banalt argument, fordi det er allment akseptert at det er ein folkeleg og tidlaus måte å uttrykkja forholdet mellom jorda og sola på.
Holm skriv at eg «litt nedsettende» hevdar at den strikte måten Holm skriv om evolusjon på, særleg er å finna i «indre vitskaplege krinsar». Eg meinte faktisk det motsett av slik Holm har oppfatta det.
Eg tenkte det positivt, og at han er i desse indre sirklane. Holm står fram som ein seriøs og ærleg vitskapsmann, og skriv i samsvar med det, men slik presis framstilling er slett ikkje einerådande, særleg ikkje i populærlitteraturen og i lærebøker.
På denne bakgrunnen stussar eg på noko av ordvalet hjå Holm no, og måten han tillegg meg meiningar og haldningar på.
Eg har ikkje ei «antiintellektuell haldning», sjølv om eg ikkje kan skilta med ein akademisk CV, og eg vil sjølvsagt ikkje «snakke usant om vitskap». Kor Holm har den fantasien frå, veit eg ikkje. Poenget er at ein ikkje berre kan snakka om evolusjonslæra ut frå slik strikte vitskapsmenn gjer, men må ta like alvorleg slik denne læra svært ofte står fram.
Eg synest likevel ung jord-kreasjonismen står sterkast i møte med den litterære forståinga av skapingstekstane.
Så langt eg kan vurdera, står evolusjonslæra nesten alltid fram naturalistisk og materialistisk – og då ikkje i tydinga «nøytral» vitskap, men som ideologi. Så lenge ein ikkje tek det på fullt alvor, har eg vanskeleg for å sjå at ein talar sant og relevant om evolusjon og evolusjonslæra.
Her meiner eg det er ein veikskap i Holm si drøfting, og med det vert ikkje alvoret i det livssynsmessige og ideologiske som i praksis følgjer evolusjonslæra, teke på fullt alvor. Det som slik ligg i evolusjonsforståinga, har alvorlege konsekvensar. Eg vil ikkje ha «skyggeboksing mot et kvasivitenskapelig standpunkt», men at ein tek det naturalistiske i evolusjonsforståinga på fullt alvor, og held dette opp mot bibelsk forplikta skapingslære.
Holm skriv «litt nedsettende» (for å låna hans uttrykk) om at omgrepet «informasjon» er «så populært i nokon kristne kretsar». Han går i liten grad inn på spørsmålet, men avviser det som irrelevant ut frå at han «har studert informasjonsteori». Det er ein så arrogant argumentasjonsmåte at det ikkje kler ein professor av Holms karakter.
Annonse
Professor i medisin, Kjell J. Tveter, har tydelegvis også studert dette, og hans fagområde som medisinar skulle vera minst like aktuelt som Holms som fysikar i dette spørsmålet. Det er kanskje mogleg å avvisa meg på dette feltet ved å plassera meg i «nokon kristne kretsar», men professor Tveter kan ikkje avvisast så lett.
Det kan heller ikkje professor i biologi, Trygve Gjedrem, som var i verdstoppen innan avlsforskning, og som la nett spørsmålet om informasjon til grunn for at det ikkje kunne utviklast nye «slag» (for å bruka Bibelens uttrykk), berre eksisterande kunne foredlast – slik Gjedrem var i brodden for det i laksenæringa.
I sin førre artikkel gjorde Holm merksam på at han ikkje var skolert i teologi, men no opptrer han plutseleg som tydeleg teolog ved å definera bestemte oppfatningar som «obskur teologi». Eg er vel blant dei som står for slik teologi, sjølv om det er det prinsippielle i skapingslæra kontra evolusjonslæra som er mitt hovudengasjement, ikkje alderen på jorda.
Eg synest likevel ung jord-kreasjonismen står sterkast i møte med den litterære forståinga av skapingstekstane. Karakteristikkar av denne typen seier lite og ikkje om den teologien som vert skandalisert, men meir om den som argumenterer på denne måten.
Det er rett at eg finn kombinasjonen «evolusjonist og bibeltruande» svært problematisk, fordi ein då ikkje kjem til rette med det naturalistiske i evolusjonsforståinga og/eller det fundamentale i bibelsk skapingslære med tanke på kristen tru og tenking.
At ein trass i ulike oppfatningar vedkjenner seg til Gud som Skapar, er ei anna sak.
