Frispark
Vi må slutte å snakke om barnefattigdom
Vi bør slutte å snakke om barnefattigdom. Det er ikkje noko som heiter fattige barn. Eit barn kan ikkje vere fattig. Men eit barn kan ha fattige foreldre. Økonomisk fattige foreldre.
Eit barn blir gjerne sett på som fattig om det lever i ein familie med vedvarande låginntekt, som det heiter så fint. Men barnefattigdom er eit misvisande omgrep.
Annonse
Det er foreldrefattigdom vi må snakke om. Det er foreldrefattigdom vi må sette inn tiltak mot. Det er berre slik vi kan nå barna.
Regjeringa har i Hurdalsplattforma nedfelt at «fattigdom skal reduserast, særleg den som rammar barnefamiliar». Tall frå SSB viser at det er ein auke i talet på barn i Norge som lever i fattige familiar, og at talet i dag er om lag 115 000. Det er alvorleg mange barn.
I år 2000 levde 4 prosent av alle barn under 18 år i familiar med vedvarande lav hushaldningsinntekt. I 2019 er denne delen auka til 12 prosent. Det betyr at foreldrefattigdom i dag rammar meir enn kvart tiande barn i Norge.
Auken kan knyttas til tre årsaker. 1) At gruppa barn med innvandrarbakgrunn, med foreldre med låg utdanning og svak yrkestilknytting, har auka. Særleg gjeld dette barn som har komme til Norge som flyktningar. 2) Den generelle inntektsutviklinga sida 2000-talet har vore høg. Men barnefamiliar har hatt ein svakare inntektsutvikling samanlikna med hushaldningar utan barn. Spesielt gjeld dette familiar med småbarn – og særleg einslege forsørgjarar. 3) Barnetrygda blei ikkje auka mellom 1996 og 2019.
Men løysinga på foreldrefattigdomen er likevel ikkje å strupe innvandringa. Auka innvandring kan vere ei forklaring, men inga unnskyldning. Barn er barn, uavhengig av bakgrunn.
At barnefamiliars inntektsutvikling har gått ned og at barnetrygda lenge har stått på staden kvil, er eit politisk ansvar. Det er fleire regjeringar som må dele på ansvaret for at utviklinga har gått sin skeive gang.
Få ting kan vel vere meir viktig i samfunnet enn å sørge for gode oppvekstvilkår for barn og unge. Fleire regjeringar har lova å få slutt på situasjonen der mange barn i rike Norge må vekse opp i fattige familiar.
Men ein har mislykkast. Foreldrefattigdomen aukar. Det er ikkje bra for dei vaksne, og definitivt ikkje godt for barna.
Annonse
Livet til barn og unge blir sterkt påverka av å vekse opp i fattigdom. Særleg gjeld dette barn som bur i ein familie med vedvarande låginntekt.
Nokon kvar av oss har sikkert opplevd ein eller fleire gongar i livsløpet å ha dårleg familieøkonomi. Eg sjølv huskar godt den gongen vi hadde mange småborn heime og i ein periode levde på ei inntekt.
Det var ikkje enkelt. Det skapte problem og utryggheit. Vi måtte snu på skillingen og prioritere hardt.
Men problemet er ikkje at barnefamiliar i periodar har dårleg råd. Det store problemet er når foreldrefattigdommen ikkje forsvinn. Når barn og vaksne lever med vedvarande låginntekt, i ei årrekke. Det er det som er alvorleg.
Vedvarande foreldrefattigdom kan påverke barn på fleire måtar. Foreldrefattigdom kan påverke barnas skulegang og arbeidsmoglegheiter. Foreldrefattigdom kan føre til at barn opplever ekskludering og utanforskap, og aukar risikoen for uhelse. Å redusere foreldrefattigdom er difor også ei viktig folkehelseprioritering.
Ein god ven sa ein gong til meg ein gong då vi snakka om barns utvikling, at noko av det viktigaste ein far kan gjere for sine barn, er å elske mor deira. Og omvendt.
Det var ei djupare meining bak. På same måten vil eg seie at noko av det viktigaste staten kan gjere for barna, er å sørge for foreldra sin økonomi og forebygge foreldrefattigdom.
For det finnes altså ikkje fattige barn. Det finnes berre fattige foreldre.
