Bedehusmannen Sigmund går ikkje over bekken etter vatn. Han legg det i røyr.

Ein svingete, bratt grusveg med djupe spor og gras i midten tek oss inn i ei verd som minner om farne tider.

På Dyrhovden i Samnanger fem mil aust for Bergen har det ikkje budd folk over lengre tid sidan slutten av 60-talet, men bøen er nyslegen og ein jamn motordur blandar seg med lyden av elvesus.

To turbinar i ei lita bu

Sigmund Dyrhovden (66) parkerer sin velbrukte Toyota RAV like før gangbrua over elva som markerer skiljet mellom to gardar.

– Her er det, seier han og peikar på ei lita raudmåla bu på flaten ved elva.

Lyden blir sterkare når vi nærmar oss døra, og innom dørstokken er det ikkje mogleg å føra nokon samtale. To turbinar, nokre store røyr og eit digitalt styringssystem fyller det vesle rommet.

Ut på det store nettet

Vi er på besøk i eit av landets minste kraftverk. Her har Sigmund Dyrhovden produsert straum sidan han blei «hekta på minikraftverk» seint på 90-talet. På dagar med god vassføring er kapasiteten 90 kW.

– Det er det vi kallar mikrokraftverk, altså den minste typen kraftverk me har. På ein time med full fres produserer eg nok straum til å få Teslaen til Oslo, seier eigaren.

Bedehusmann og bonde i spagat: – Eg likar meg best blant rabulistane

Men straumen frå kraftverket på Dyrhovden er ikkje til heimebruk. Den går ut på det store nettet, der marknadskreftene rår og spotprisen bestemmer kor mykje han er verdt.

Fleirdobla inntekt

Medan folk flest snakkar om straumkrise og prissjokk og politikarar blir pressa oppetter veggen av frustrerte forbrukarar, er det gode dagar for produsenten.

Investeringane han gjorde i 1998 var nedbetalt etter sju år. Sidan har inntektene gjerne lege på maks 30.000 i månaden.

I januar kom det brått 90.000 inn på kontoen. Det siste halvåret har det vesle kraftverket vore god butikk og ei bra attåtnæring for naturfaglæraren som nærmar seg pensjonsalderen.

Meiner vi bør dela med andre

Dyrhovden har ikkje utan vidare sans for hylekoret mot kraftprisane. Han meiner dei har vore kunstig låge og at me kan ha godt av å dela på goda med folk i landa kring oss. Då vil også prisane svinga sterkt.

– Me må også sjå dette i eit litt langsiktig perspektiv. Då eg bygde kraftverket, var prisen 4 øre for kilowattimen. Enkelte månader har den vore nede i 1 øre og samla månadsinntekt 500 kroner. Det kostar å produsera straum, men det er klart at det har samanheng med at vi no er ein integrert del av den store europeiske energimarknaden, seier Sigmund Dyrhovden.

Han tykkjer det er ein tankekross at folk reagerer så sterkt på straumprisar, men glatt betaler i dyre dommar for andre varer og tenester.

– Det er mange måtar å rekna på. I asfaltjungelen i byen må du betala hundre kroner for å parkera bilen din ei lita stund. Her er det gratis parkering, resonnerer han.

Dagleg inspeksjon

Ute i den store verda blir prisane regulert av krefter som forbrukarane ikkje rår over. Ver og vind, gassprisar og krig skapar store svingingar i marknaden.

Ved elva på Dyrhovden går det også i rykk og napp med energiproduksjonen og med inntektene. Røyrgata frå turbinane strekker seg 300 meter opp i terrenget med ein høgdeskilnad på 74 meter.

Snøsmelting og nedbørsmengder avgjer produksjonen. Denne vakre sommardagen har den eine av dei to turbinane teke fri.

Rensking i berre trusa

Nesten dagleg tek han turen frå tettstaden i vestlandskommunen og opp til heimegarden, der familien budde til han var 14.

– Eg vil helst sjekka kvar dag at alt er som det skal, seier han.

Om vinteren må han gå det siste stykket på ski.

Nokre gonger går røyra seg tette, og då kan det vera greit at garden ligg avsides. Ein gong stod han nesten naken i elva og frigjorde kvist og lauv som hadde sett seg fast og hindra vassføring ned mot kraftverket.

Solfangar og elbil

Bak det som er ein gjevande og til tider slitsam hobby, ligg også eit djupt alvor. Sigmund Dyrhovden har vore oppteken av klimaspørsmål lenge før ord som berekraft kom på moten.

I 1991 monterte han solfangar på taket, og han var ikkje sein om å skaffe seg elbil då desse kom på marknaden.

11.000 forskere erklærer klimakrise

– Det er omsorga for skaparverket som driv meg, djupast sett. Gud har gitt oss eit tydeleg forvaltaransvar, seier Dyrhovden med ettertrykk.

Han gjer eit byks over elva og slår seg ned på ein provisorisk trebenk ved breidda.

– Tugsmål mot menneskeætta

Sigmund Dyrhovden er aktiv bedehusmann og periodevis aktiv i lokalpolitikken. Før stortingsvalet i fjor haust skreiv han på Facebook at no må maktglade politikarar slutta med innhaldslaust snakk.

Som så mange miljømedvitne meiner han at klimaforandringane utgjer eit trugsmål mot menneskeætta.

Stor velgerundersøkelse: Bare Frp har færre klimavelgere enn KrF

I dei typiske hjartesakene er han ein KrF-ar av det tradisjonelle slaget – med hjarte for menneskeverd og friskulesak. Samtidig står han for radikale standpunkt i miljø- og klimaspørsmåla.

– Har hatt nokre diskusjonar

Han har sin åndelege heim i den konservative delen av bedehuslandskapet og sin naturlege plass i samanhengar der mange har vedkjent seg som klimaskeptikarar.

Jorden blir varmere og ekstremværet øker

Dyrhovden merkar at «det har skjedd noko» på denne sida av tusenårsskiftet også i konservative kristne miljø.

– Folk ser at det skjer noko i naturen. Vintrane blir kortare, skiløyper ligg utan snø. Klimaskepsisen er blitt mindre. Men sjølvsagt har eg hatt nokre diskusjonar med dei som meiner at klimasaka er overdriven eller berre tull, medgir han.

– Også med dei i dine samanhengar som meiner at jorda skal forgå og at me ikkje treng å bruke så mykje tid på kampen for klimaet?

– Også med dei.

– Kva seier du i slike diskusjonar?

– Eg trur også at Gud skal skape ein ny himmel og ei ny jord. Men i mellomtida har han gitt oss i oppgåve å forvalte den jorda me har fått i arv. Bibelen vitnar tydeleg om dette ansvaret. Om jorda er hundre millionar eller 6.000 år gammal, så er det ikkje etisk forsvarleg at nokre få generasjonar skal svi av ein ressurs som berre kan brukast ein gong. Det er uansvarleg i forhold til dei som kjem etter oss. Fornybar energi er framtida.

– Oljenæringa bør fasast ut?

– Ja, eller i alle fall drivast på ein betre og meir berekraftig måte.

Planlegg nytt og større kraftverk

Saman med foreldra budde han på den vesle garden i seks år. Om vinteren gjekk han på ski for å kome på skulen, og her blei vel grunnlaget lagt for eit liv med mykje idrett og fysisk aktivitet. Det er ein spenstig 66-åring som hoppar rundt på heimebøen og fortel om planane for meir kraftproduksjon.

Lærarjobben på Danielsen vidaregåande skole er kutta til 60 prosent. Han frigjer tid for å byggja eit nytt kraftverk.

Grunneigaren på Dyrhovden eig nemleg ei elv til – rett nok saman med naboar som han har invitert inn i eit nytt kraftverksprosjekt.

– Det nye kraftverket blir omlag ti gonger større enn det gamle, seier han og syner med peikefingeren kvar dei nye turbinane skal plasserast.