Difor er dei tradisjonelle kyrkjene ueinige om kremasjon

Kremasjon blir stadig meir brukt, særleg grunna gravplassmangel.

Teologisk sett er ikkje alle fornøgd med det.

Noregs første krematorium opna i 1907 i Bergen. I 1963 opna også Den katolske kyrkja for kremasjon.

Fader Theodor (43) er prest i ein ortodoks kyrkjelyd i Bergen. Han meiner kremasjon er problematisk ifrå eit teologisk perspektiv.

– Det er ei øydelegging av kroppen, ei tilinkjesgjering, seier han

– Ikkje berre eit praktisk spørsmål

Førsteamanuensis i teologi ved VID vitenskapelige høgskole, Tom Sverre Tomren (56), har lenge vore opptatt av klimateologi.

Den mest klimavenlege metoden er kremasjon, forklarar han.

Likevel meiner han ein må ta omsyn til dei etterlatne.

– Det problematiske er folks kjensler og tankar.

Dødsannonser: Korset har fått sterk konkurranse

Difor vil han halde fast på både tradisjonell gravferd og kremasjon, slik som Den norske kyrkja gjer i dag.

– Den tradisjonelle gravferda er djupt forankra i folk. Difor handlar ikkje spørsmålet om kremasjon berre om praktiske løysingar, men også om kultur og sjelesorg, seier teologen.

– Ingen lagringsplass

Den ortodokse kyrkja kremerer ikkje.

– For Den ortodokse kyrkja er kremasjon eit teikn på ei nedvurdering av skaparverket, den kroppslege oppstoda og inkarnasjonen, seier fader Theodor.

Når det kjem til gravplassmangelen, seier han løysinga ikkje berre kan vere praktisk orientert.

– Kyrkjegarden er ingen lagringsplass. Blir det slik, har vi gått vekk ifrå utgangspunktet, nemleg at kroppen er heilag også etter døden.

Han forklarar kvifor kremasjon ikkje er eit alternativ.

– Det har med trua på oppstoda av kroppen å gjere. Det er ikkje berre ein ånd eller ei abstrakt sjel som skal stå opp, men ein fysisk kropp.

– Den katolske kyrkja føretrekker vanleg gravlegging

Pater Erik Andreas Heyerdahl Holth (55) er skoleprest på St. Paul skole, og prest i St. Paul kyrkjelyd i Bergen.

Han føretrekker ordinær gravlegging, men aksepterer også kremasjon.

– Det problematiske med kremasjon er motiva.

Gravferd og teologiske overveielser

Den katolske kyrkja tillèt til dømes ikkje spreiing av oska.

– Å spreie oska er eit teikn på at det er det siste som skjer i livet, og gjev uttrykk for ei tru som ikkje kan sameinast med den katolske trua.

– Det viktige er at dødsfallet ikkje blir privatisert. Rammene til kyrkja fortsett å vere rammer sjølv etter døden. Difor bør all form for gravlegging skje i vigsla jord, seier han.

Holth understrekar at det er trua på mennesket som både kropp, sjel og ånd, og på den kroppslege oppstoda, som ligg til grunn for den katolske gravferdsteologien.

Denne forståinga av menneske som heilskap, som sameina med Kristus og kyrkja, er den teologiske logikken bak denne forståinga.

Difor er det ikkje berre eit sett med reglar, forklarar pateren.

Kven er gravferda til for?

Det er ikkje berre kremasjon ein er ueinig om, men også i spørsmålet om kven som er objektet for gravferda, kven gravferda er til for.

Førsteamanuensis Tomren meiner det ikkje er den døde det handlar om.

– Gravferda er ikkje først og fremst for dei døde, men for dei levande, seier han.

Det er pater Holth ueinig med.

– I første rekke er gravferda til for den avdøde, det er ei messe og ei bøn for den.

– Det er likevel to sider her, for gravferda er også til for dei etterlatne, seier Holth.

Fader Theodor forklarar at etter reformasjonen skifta fokuset i gravferdene seg frå dei avdøde og deira frelse, til dei etterlatne.

– I Den ortodokse kyrkja har gravferdsgudstenesta alltid primært vore til for den avdøde. Vi ber til Gud for deira frelse.

– Sjølvsagt er den også til trøyst for dei etterlatne, sjølv om det eigentleg er sekundert, seier han.

Gravferdsagent på TikTok meiner prestar ikkje alltid er ærlege på talarstolen