Meiner denne krossen kan vere helsefarleg
Ein nabo har anka vedtaket om at Skauen kyrkje skal få dispensasjon til å lyssetje krossen på gudshuset sitt. Klagaren meiner krossen «kan utgjere et helseproblem».
Byggjesakseininga i Skien kommune bestemde seg i slutten av mars for å gi dispensasjon frå reglane om skilt og reklameinnretningar. Dermed kunne Telemark kyrkjelyd i Det evangelisk-lutherske kirkesamfunn (DELK) behalde den opplyste krossen på Skauen kyrkje.
Dette vedtaket er no anka, mellom anna med påstått helsefare som grunngjeving.
Annonse
Syner til historia
Klagaren syner til DELK si historie og eit brev som i 2018 vart sendt til alle med ei fortid som elevar på kyrkjesamfunnet sine barne- eller ungdomsskolar i perioden 1955 til -90. Der vedgjekk kyrkjesamfunnet at ein del elevar gjennom åra hadde hatt vonde opplevingar på grunn av måten ein del av undervisninga ved skulane hadde gått føre seg på. I brevet sa DELK-leiinga seg leie for det som hadde skjedd og tok med det opp att det vart sagt til dei ramma elevane i ei liknande fråsegn på 1990-talet.
«Etter å ha lest disse historiene blir det vel for de fleste helt åpenbart at man ikke kan utelukke at det vi her snakker om kan utgjøre et helseproblem for dem som har vært utsatt for disse grusomhetene», skriv Jan Eilert Løvseth som er nabo til Skauen kyrkje.
Anken hans er vedlagd avisartiklar og innlegg der nokre personlege forteljingar og reaksjonar kjem fram etter at DELK beklaga.
Løvseth, som bur rundt 400 meter unna kyrkja, tek til orde for at det eventuelt vert gjennomført «en helsefaglig undersøkelse» før kommunen tek avgjersla si om krossen på Skauen kyrkje. For han er redd den lysande krossen skal «rive opp gamle sår».
Han fryktar òg at ei godkjenning av den opplyste krossen skal danne presedens.
Nyinnvigd
Telemark kyrkjelyd gledde seg i august i fjor over å kunne innvie nybygget til 80,5 millionar kroner, men naboklager har kasta skuggar over det heile.
Annonse
Den omstridde krossen har nokre påmonterte striper med ledlys, og nokre naboar klaga først på lysstyrken. Han har vore nedjustert i fleire rundar, og det er no berre ein nabo som framleis er misnøgd og som har anka Skien kommune sitt vedtak.
Han meiner kyrkjelyden ikkje skulle fått høve til å ha lys på krossen i det heile, og i desember klaga han skriftleg til kommunen. Der fekk han delvis gjennomslag ved at kyrkjelyden vart beden om å søkje om dispensasjon for eventuelt å få behalde belysninga.
Ifølgje kommunen var plasseringa av krossen avklart i den opphavlege byggjesaka, men der var ikkje belysninga nemnd. Derfor måtte det søkjast om dispensasjon.
– Provoserande
Kristelig Pressekontor har omtalt saka i fleire artiklar, og ei rad andre medium, både lokale og riksdekkjande og utanlandske, har gjort det same. I kommentarfelta har meiningane vore delte.
Klagaren, som no har anka kommunen sitt vedtak, ytra seg i fjor slik i Telemarksavisa:
– Den lysande krossen er sjenerande fordi vi lever i eit bustadområde med eit mangfald av livssyn. Og det verkar provoserande fordi det er dominerande og lyser opp 24 timar i døgnet.
Klagaren understreka samtidig at det ikkje var lyset i seg sjølv som var plagsamt, men krossymbolikken. Dette har han utdjupa i anken.
Annonse
Korssak i Oslo
Klagaren i Skien viser òg til ei nokså lik sak i Oslo der Metodistkirken på Bjølsen for nokre år sidan fekk sett opp ein sjølvlysande kross øvst på kyrkjetårnet. Det skapte bråk, og ein nabo skreiv mellom anna at: «Vi har religionsfrihet i Norge, og det betyr at jeg ikke skal behøve å påtvinges lysreklame i form av et torturredskap fra jernalderen».
«Jeg vil gjerne ha meg frabedt en slik enorm reklameplakat for en ideologi som jeg mener hører fortiden til», skreiv ein klagar ifylgje Vårt Land.
Andre reagerte berre på lysstyrken når straumen vart påskrudd.
Då kyrkja sto ferdig i 1956, fekk ho ein stor kross på det flate tårntaket, men dette måtte mange år seinare takast ned grunna ròte. Kyrkjelyden handla i god tru då ein ny kross vart heist på plass i mai 2017. På Bjølsen løyste saka seg ved at lyset i sjølve krossen vart slått av medan dei fekk lov til å lyse opp krossen utanifrå med spottar på taket.
Ser ikkje koplinga
Rolf Ekenes var tilsynsmann i DELK frå 2011 til 2019 og øvste leiaren i kyrkjesamfunnet då brevet der dei beklaga seg vart sendt ut i 2018. Han innser at mange hadde særs tøffe røynsler frå DELK sine skular og vart påført skade som følgje av tidlegare pedagogikk og praksis. Det var derfor tydeleg og oppriktig meint når dei sa seg leie for dette. Samstundes ligg desse sakene fleire tiår attende i tid, og Ekenes ser ikkje kva skulesaka har med korssaka i Skien å gjere.
– Er du overraska over at det vert gjort ei slik kopling?
Annonse
– Ja, fullstendig. Eg ser ikkje samanhengen, seier Ekenes til KPK.
– Om det er krossen klagaren får ein reaksjon på, så vil den måtte oppstå hjå han og alle andre med tilsvarande haldningar nesten kvar dei snur og vender seg, seier Ekenes som legg til at han ikkje har sett den eksakte grunngjevinga for anken.
– Men umiddelbart slit eg med å sjå at krossen på Skauen kyrkje skal ha nokon tilsvarande skadeverknad som pedagogikken på skulane våre for 30 eller fleire år sidan, seier han.
– Ikkje DELK-symbol
Fred Arve Fahre er prest i Telemark kyrkjelyd som eig Skauen kyrkje. Han kommenterer på fylgjande måte i ein e-post til Kristelig Pressekontor:
«Som klageren henviser til, så erkjenner vi at det var holdninger og handlinger i tidligere DELK-historie som har påført enkelte menneskers liv smerte og dype sår. Vi kjenner stor sorg over at vårt kirkesamfunn har bidratt til dette. Men korset er ikke et «DELK-symbol». Korset er, som vi ble minnet om når flaggene vaiet på nasjonaldagen vår, et symbol for den kristne tro som er en ubestridelig del av vår norske kulturarv, og som for oss troende er selve fundamentet i livet.»
Fahre skriv òg at: «Vi har stor tillit til at kommunen vil behandle anken på en ryddig og god måte. Klager viser til 'respekt for det mangfold av tros- og livssynsuttrykk' som preger Norge, og vi oppfatter det slik at kommunen på en god måte har vist dette i behandlingen av denne saken.»
Ankesaka kjem i løpet av nokre månader opp til politisk handsaming i Utvalg for klima, miljø og byutvikling i Skien og kan eventuelt ankast vidare til Statsforvaltaren etter dette.
