Ny læreplan kan gi meir ulik KRLE-undervisning

– Eg trur vi vil sjå auka regionale skilnadar, seier Inge Andersland, høgskulerektor i religion, teologi og filosofi ved NLA Høgskolen Bergen.

I går la kunnskapsminister Jan Tore Sanner (H) fram fagfornyinga av over 40 læreplanar i den norske skulen. Det skjer etter fleire års arbeid og over 20.000 innspel, og er den største endringa i norsk skule sidan 2006.

Eit viktig mål har vore å redusere tala på kompetansemåla. I KRLE er dei redusert frå 129 til 41, i samfunnsfag frå 103 til 62. Målet er å få tid til å gå i djupna på dei viktigaste temaa, ifølgje statsråden.

– Det har vore ein krevjande jobb å finne den riktig balansen, seier Sanner om kompetansemåla.

Meir ope KRLE-fag

Kritisk tenking og kjeldekritikk blir også ein sentral del i fleire fag. Det nye KRLE-faget skal bli meir utforskande, og elevane skal øve seg i å reflektere og ta andres perspektiv. Framleis skal om lag halvparten av tida bli brukt på kristendomskunnskap.

Med store endringar i læreplanen og færre kompetansemål har også KRLE-faget blitt mykje meir ope, påpeikar Andersland.

– No er det i mykje større grad opp til lærarar og lokale skular kva som skal vere innhaldet i KRLE-faget, seier han.

Regionale skilnadar

– Dette stiller større krav til kompetansen lærarar har i KRLE, sidan planen i mindre grad fortel kva som er det viktigaste innhaldet. Spørsmålet om kva som er det viktige og det relevante er noko ein skal utforske saman med elevane. Det gjeld heile fagfornyinga, seier han.

Andersland fryktar også at kva lærebok i KRLE ein har vil ha mykje å seie for kva skulen lærar elevane.

– I beste fall får vi eit fag som klarar å vere meir relevant og tettare på lokale forhold. Men det føreset at læraren får tid, høve og kompetanse til å gjere vurderingar av det og sette det i samanheng med staden skulen er på, seier høgskulelektoren.

Meir kristendom

– Kva regionale forskjellar kan det bli?

– I nokre delar av Noreg kan det bli eit fag der kristendommen får stor plass, mens det andre stadar blir ein god del mindre. I ulike elevgrupper vil ein oppleve ulikt behov for å bruke tid på ulike religionar, seier Andersland.

– Men det skal vere om lag halvparten kristendom?

– Det blir veldig spanande å sjå korleis det blir tolka i praksis, det veit vi lite om. Somme stadar vil eg tru det blir meir, seier Andersland.

Religionsvitskap

– Den nye offentlege læreplanen gjer det ikkje mindre aktuelt med friskular med eit kristent verdigrunnlag, seier generalsekretær Jan Erik Sundby i Kristne Friskolers Forbund (KFF).

– Dette er ein plan med det religionsvitskaplege perspektivet i sentrum, ikkje den tradisjonelle oppfatninga av kristendoms- og religionsfaget ein har hatt tidlegare, seier han.

Sundby er usikker på om den offentlege KRLE-planen vil gi regionale skilnadar, emn understrekar at lærebøkene styrer mykje.

– Mange vil måtte støtte seg kraftig på lærebøkene.

Forbundet held på med ein eigen læreplan i KRLE for friskulane som må vere jamgod med kompetansemåla i den offentlege skulen. Også denne planen vil gi større handlingsrom for kvar skule, og blir sendt til godkjenning i februar.

I friskuleplanen blir det truleg mindre religionsvitskap og meir tradisjonell kunnskaps om bibelhistorier og den kristne trua, ifølgje Sundby.

– Eit analytisk og kritisk blikk står no sentralt i den offentlege læreplanen, men det er nokon som ønskjer seg ei anna tilnærming til det. Vi skal ikkje vere ukritiske, men nærme oss på ein annan måte, alt etter skuletrinn, seier han og held fram:

– I dag får vi kjensla av at ein ser på tru frå utsida og frå ein vitskapleg tilnærming. Men om det er slik at kristne verdiar skal vere grunnleggande i samfunnet, bør ein ta det meir frå innsida, seier han.

– Eit verdiløft

Kunnskapsminister Jan Tore Sanner (H) kallar fagfornyinga av læreplanane for eit verdiløft.

I ein ny overordna del blir verdigrunnlaget til skulen utdjupa, noko som skal prege både praksisen til skulen og det elevane skal lære: Respekt for menneske og natur, og det å verdsette mangfald og likeverd.

– Vi vil fremme sentrale verdiar som menneskeverd, likeverd, toleranse, likestilling og mangfald, sa statsråden på ein pressekonferanse i går.

– Vi legg til rette for at elevane skal lære meir og betre. Vi skal ruste elvene for arbeidslivet, men også for sjølve livet, sa Sanner.

Målet er å gjere elevane til heile menneske, og til trygge og aktive samfunnsborgarar.

Derfor skal også tre tverrfaglege tema inn i dei fleste fag: Demokrati og medborgarskap, bærekraftig utvikling og folkehelse og livsmeistring.

– Mange har ønska at dei tverrfaglege temaa skal få ein større plass i skulen. Det har eg lytta til, og temaa er tekne inn i fleire fag etter høyring, seier Sanner i ei pressemelding.

Kompetansemangel

Hans Fredrik Grøvan, KrFs utdanningstalsperson, er nøgd med at dei nye læreplanane no får eit verdiløft og at det blir meir leik i småskulen og mindre teoretisk preg på faga.

I KRLE-faget er han glad for at regjeringa held fast på målet om om lag 50 prosent kristendom. Grøvan vedgår at den religionskritiske biten er styrka, men meiner ein må sjå læreplanen i sin heilskap. Han understrekar at det også er vekt på trusfortellingar og etiske normar, ikkje berre religionskritikk.

– Held det med bøker, eller treng lærarane meir KRLE-kompetanse?

– Her er det ein absolutt kompetansemangel som eg håper vi kan følgje opp etter kvart. Det er opp til skular og kommunar å prioritere vidareutdanning i KRLE, seier Grøvan.

Statsråden: Religionsforståing framfor faktakunnskap

Kunnskapsministeren seier til Dagen at det «er lagt meir vekt på at elevane skal utvikle brei religionsforståing, framfor at dei sit med nøyaktig den samme faktakunnskapen».

– Det er lærarane som har ansvaret for innhaldet og metodane dei brukar i undervisninga, og vi må ha tillit til at lærarane gjer slike val med fagleg klokskap, seier Sanner.

Han understrekar at om lag halvparten av undervisningstida i faget skal bli brukt på kristendomskunnskap.

Om mangel på KRLE-kompetanse svarar statsråden slik:

– Med ny lærarutdanning der faget religion, livssyn og etikk er ein obligatorisk del av lærarutdanninga og med masterutdanna lærarar, ligg det godt til rette for at elevane får god KRLE-undervisning. Gjennom satsinga Kompetanse for kvalitet er det også tilbod om vidareutdanning, seier Sanner.