Pårørande til demente er redde for å dra på ferie

Demenslinjen er ein landsdekkjande hjelpetelefon som pårørande og andre som har spørsmål om demens, kan ringe til. Før fellesferien har pågangen vore stor og mange torer nesten ikkje å dra på ferie fordi dei fryktar for helsa til sine kjære.

– Nedbemanning og bruk av ufaglært helsepersonell gjer at mange pårørande vegrar seg for å dra på ferie. Dei fryktar at den sjuke ikkje får den hjelpa dei treng medan dei sjølve er på ferie, seier generalsekretær i Nasjonalforeningen for folkehelsen, Mina Gerhardsen.

Viktige vanar

Gerhardsen meiner at det er viktig at demenssjuke får halde på kvardagsrutinane sine, sjølv om dei faste pleiarane er på ferie.

– Vikarane må ta omsyn til at Magnus må vekkjast med musikk eller at Berit ikkje likar skarpe lydar. Slike viktige detaljar blir ofte borte under ferieavviklinga og gjer at personar med demens kan få det svært tungt og bli sette langt tilbake no i ferietida. Kombinert med underbemanning og ufaglært arbeidskraft, er det ikkje rart at vi blir nedringte av fortvilte pårørande, seier Gerhardsen.

Ho snakkar om ei stille krise der ute og peikar på at Sjukepleiarforbundet også er uroa over den dårlege bemanninga i helseføretaka..

Stor pågang

Vigdis Ween kan bekrefte at det var ekstra stor pågang før ferien av fortvila pårørande.

– Dei vil jo berre at dei demenssjuke skal ha det bra og ha tryggleik i kvardagen, seier Ween.

Ho meiner dei pårørande er ein stor ressurs og at dei ikkje må vere redde for å setje krav til det tilbodet dei sjuke får.

– Mange pårørande er redde for å stå fram som ein brysom person dersom dei klagar. Men det er viktig at dei som skal ta vare på dei demente har kunnskap om sjukdomen og at vikarane får god nok opplæring, seier sjukepleiaren.

Har grine mange gonger

Ei av dei som har frykta for sin demenssjuke far, er Margrethe Henden Aaraas. Ho har ein far som bur i ein omsorgsbustad i Gloppen kommune i Vestland.

– Eg har vore fortvila og grine mange gonger. Som pårørande er det viktig å ha ei klar og god stemme, men etter kvart har eg blitt høyrt og no føler eg at Gloppen kommune har teke dei nødvendige grepa for at far min skal ha det bra. Likevel er det viktig å stå på som pårørande og passe på at dei demenssjuke får riktig og god nok oppfølging. Sjølv er eg heldig som har to andre søsken som også kan stille opp når det trengst.

Mange slit i ferien

Henden Aaraas er ikkje berre pårørande til ein far med demens men har også gjort det til ein leveveg å drive med demensomsorg. Fire gonger i veka har ho eit dagtilbod for personar med demens på garden Aaraastunet, gjennom ordninga Inn på Tunet.

– Mi erfaring er at små endringar i kvardagen og rutinane dei er vande med, kan gi store utslag i negativ retning. Ei eg snakka med som til vanleg har dagsentertilbod og bur åleine, fortalde at det er vanskeleg når rutinane blir endra og at ho følte på angst og uro i ferien. Dette igjen hadde ført til dårleg stemning med dei vaksne barna og auka konfliktnivået i familien, seier Henden Aaraas.

Pårørande som ikkje stiller opp

Helsearbeidaren kan også fortelje om pårørande som ikkje stiller opp og prioriterer å bruke tid på den sjuke i ferien.

– Frå eit pårørande-perspektiv kan eg på mange måtar forstå det. Dei pårørande er ofte middelaldrande og har både vaksne barn og barnebarn som dei vil feriere med. Det kan vere mange grunnar til at dei verken kan eller vil prioritere den sjuke, seier ho.

Sjølv har ho ferie og opplevde nyleg at ein av brukarane hennar sat på trappa og lurte på når ho skulle bli henta. Då måtte ho forklare at ho ikkje skulle kome på garden før om ein heil månad.

– Konklusjonen blir derfor at kommunane er dei næraste til å stille med eit tilbod gjennom ferien for dei som treng det mest, for denne sjukdommen tek dessverre ikkje ferie, seier Margrethe Henden Aaraas.