Paven ber teologar gjere kyrkja mindre maskulin

Utspelet kom sist veke då paven snakka til Den internasjonale teologiske kommisjonen.

– Det er noko eg ikkje likar med dykk, om de vil tilgi meg at eg er ærleg, sa pave Frans i eit innlegg der han ikkje hadde manus.

– Vi treng å kome oss framover med dette. Kvinner har ein måte å reflektere over teologi som er annleis enn oss menn, sa paven ifølgje Religion News Service.

Den internasjonale teologiske kommisjonen gir råd til Vatikanet om teologiske spørsmål. Paven utpeikar medlemene, og kvinner har fått bli medlemer sidan 2004.

Refleksjon om kvinners rolle

Paven opplyste at dei under det neste møtet i kardinalrådet, eit organ som gir han råd i kyrkjelege spørsmål, vil «reflektere over rolla til kvinner i kyrkja».

I Den romersk-katolske kyrkja er det berre menn som kan bli ordinerte til prest og diakon. Diakonar kan preike under messer, døype og vigsle ektepar, men ikkje forrette nattverd eller høyre skriftemål.

Biskopar og lekfolk, deriblant fleire kvinner enn nokon gong tidlegare, deltok i oktober under «synoden om synodalitet» i Vatikanet. Dette er ein to år lang prosess som handlar om det kyrkjelege fellesskapet og oppdraget det har fått.

I sluttdokumentet vart det teke til orde for teologisk refleksjon om kvinners rolle i kyrkja. Eit spørsmål som vart stilt, er om det er mogleg å opne for å ordinere kvinner som diakonar.

– Kyrkja er ei kvinne

Dei som er imot å ordinere kvinner til diakonar, hevdar dette kan vere det første steget mot å ordinere kvinner som prestar. Det meiner dei vil bryte med den ubrytelege tradisjonen til kyrkja.

– Kyrkja er ei kvinne, sa paven til teologane som var samla sist veke.

Han meiner at dersom dei ikkje kan forstå kva ei kvinne er, og kva kvinners teologi er, vil dei aldri forstå kyrkja.

– Ei av dei store syndene vi har vore vitne til, er «maskuliniseringa» av kyrkja, sa han.

Han gav ei utfordring til dei som var til stades:

– Dette er jobben eg ber dykk om, ver så snill: Avmaskuliniser kyrkja.

– Kanskje ein vekkar

Dominkanarsyster Anne Bente Hadland understrekar at det er fleire ting å seie om utspelet til paven, men kommenterer det kort i ein sms:

«Kvinner er i flertall blant aktive kirkemedlemmer i Den katolske kirke, i likhet med de fleste andre kirkesamfunn jeg kjenner. Når det gjelder beslutningsmyndighet, er den forbeholdt prester, og det er ingenting som tyder på at pave Frans vil åpne for kvinners ordinasjon», skriv Hadland.

«Og når det gjelder kvinnelige medlemmer i den internasjonale teologikommisjonen, så er det paven selv som utnevner medlemmene, og han har hatt ti år på seg på å få flere kvinner inn. Men det var kanskje en vekker for ham å møte dem», held ho fram.

Fleire synlege kvinner

Katolsk prest Torbjørn Holt viser til ei utvikling i det siste der kvinner har fått meir synlege roller i det kyrkjelege hierarkiet. Det gjeld som delegatar under den nyleg avslutta synoden om synodalitet. Og det gjeld ved utnemning til høge stillingar i Vatikanet som ikkje krev ordinasjon.

– Det som tradisjonelt har vore utfordringa for kvinneleg medverknad, er at ei rekke oppgåver har knytt til å vere ordinert, seier Holt.

Han har inntrykk av at paven prøver å opne for kvinner i så stor grad som mogleg utan å opne for kvinneleg presteteneste. For der går det ei grense, meiner den nyordinerte presten.

– Det er nok vanskeleg for paven å gjere. Og han ønskjer det nok ikkje heller, seier Holt.

Utfordrar mannsdominans

Med ordinasjon til diakon stiller det seg litt annleis, fordi det finst kyrkjehistorikarar som meiner kvinner har vore ordinert til denne tenesta tidlegare.

– Det er heilt openbert at det vil lettare dersom det er noko som har vore tidlegare enn dersom ein skal starte heilt frå scratch, seier Holt.

Han vart sjølv ordinert til diakon før han vart ordinert til prest tidlegare i år. Tidlegare har han i mange år vore prest i Den norske kyrkja.

Sjølv om katolske diakonar i dag fungerer nærast som «assisterande prestar», ventar Holt at rolla kan kome til å endre seg ei endring i rolla, enten ho vert opna for kvinner eller ikkje.

Generelt oppfattar Holt at paven er oppteken av å utfordre ein «klerkial kultur» der meir makt enn nødvendig er i hendene på ordinerte menn.

– Den særskilte utfordringa for Den katolske kyrkja er at ho finst over heile verda. Eventuelle refomer må fungere i alle land og kulturar, seier Holt.