Tidlegare vart han omtalt som «Noregs farlegaste mann», no jobbar han i Kirkens Bymisjon

Ein ny forskingsrapport ser at det er samanheng mellom foreldre, sosial bakgrunn og ung kriminalitet.

Det stemmer med erfaringa til Trond Henriksen, som no har lagt det kriminelle livet bak seg og jobbar for Kirkens Bymisjon.

Han meiner samfunnet kan gjere meir for dei unge kriminelle.

– Eg har høyrt at kvart samfunn får den kriminaliteten det fortener, seier han.

Rapporten Kjennetegn ved barn og unge som begår kriminelle handlinger og virkninger av straff, er skrevet av Oslo Economics saman med Manudeep Bhuller (UiO) og Ole Røgeberg (Frischsenteret), for Justis- og beredskapsdepartementet.

Kriminalitet og foreldre

Barn og ungdom står for mykje av kriminaliteten i landet og dei som gjer slike handlingar har fleire typiske kjenneteikn.

Lågare skuleprestasjonar, foreldre med kriminell bakgrunn og kontakt med barnevernet, blir trekt fram.

Utdanningsnivået og inntekta til foreldra spelar òg inn.

Forskarane ser spesiell grunn til uro for dei som startar den kriminelle karrieren særleg tidleg.

Ambivalent med straff

Ubetinga fengselsstraff kan vere positivt. Det reduserer tilbakefalla for aldersgruppa 18–24 år med 30 prosent.

Likevel kan straff også vere negativ; unge som blir straffa har dårlegare livskvalitet.

Dei har oftare ein vanskelegare forhistorie enn dei som aldri blir sikta. Også i åra etter straff ser vi at denne forskjellen varer ved, seier rapporten.

Det kjem òg fram at det er omtrent tre gonger meir sannsynleg at menn blir sikta, som at kvinner blir det.

«Noregs farlegaste mann»

I Halden bur han som før blei omtalt som «Noregs farlegaste mann». Henriksen fekk si første fengselsstraff allereie som 14-åring. Han har levd eit tungt kriminelt liv. Totalt har det blitt 13 år bak murane for 55-åringen.

I dag er det ein totalt forandra person Dagen møter. Rusmidla er for lenge sidan kasta i søpla, og det har gått 12 år sidan han sist sat inne.

– Eg har dårleg samvit for mitt tidlegare liv, men eg får ikkje gjort noko med fortida. Det eg kan gjere er å bruke min historie på noko godt i dag, seier Henriksen.

Gjennom Kirkens Bymisjon driv han lågterskeltilbodet «Ung på dagtid». Det er ein fleksibel opplæringsarena for ungdom mellom 15 og 24 år som står i fare for, eller har droppa ut av skulen.

– Eg har kosta det norske samfunnet over 100 millionar kroner. Dei pengane får eg aldri betalt tilbake. Dersom eg likevel kan vere med på å bidra til at desse ungdommane får eit betre liv, har eg i det minste gjort noko, seier Henriksen.

Treng ressursar for unge

Den tidlegare forbrytaren synest at funna i rapporten ikkje er spesielt oppsiktsvekkjande.

Han meiner likevel det er viktig at det blir slått fast ein samanheng mellom kriminalitet blant ungdom og oppvekstvilkår.

– Vi treng at ressursar inn mot ungdom blir prioritert. Eg pleier å seie til politikarane at dersom ein ungdom fell ut av skulen og blir avhengig av sosiale ytingar i 40 år, kostar det kommunen millionar av kroner, seier Henriksen.

– Kva meiner du med ressursar?

– Fleire miljøarbeidarar på skulen, for eksempel. Lærarane kan ikkje klare alt aleine. Noreg har råd til å tilsetje mange. Skulen er ein så viktig stad for barn og unge. Det var då eg begynte å skulke skulen at problema mine vaks, seier han.

Kjenner seg igjen

Gjennom sitt arbeid i Kirkens Bymisjon møter Henriksen mange ungdommar som har falle utanfor skulen. Han meiner vegen inn i rus og kriminalitet er kortare for desse.

– Eg kjenner meg igjen i fleire av historiene deira. For meg er det viktig å kunne vere ein vaksenperson som lyttar og verkeleg prøver å forstå utfordringane deira. Det er mykje skam, frustrasjon og forvirring blant dei, seier han.

– Rapporten slår fast at ubetinga fengsel vil redusere tilbakefall av kriminalitet hos unge mellom 18 og 24 år med 30 prosent. Gjev det meining for deg?

– Ja, det gjer det, men eg har lite tru på å dytte unge menneske inn i kva som helst fengsel.

– Kva meiner du?

– For min del blei tida i fengsel som ung ei utdanning i tyngre kriminalitet. Mesteparten av dei alvorlege kriminelle handlingane eg har gjort, lærte eg jo av gamlegutane i fengselet, seier Henriksen.

Særskild soning

Han åtvarar difor mot å låse unge inne saman med eldre, tyngre kriminelle.

– Dei unge treng streng og tydeleg straff. Det må likevel vere i rammer som gjer at dei ikkje risikerer å forlate fengselet i ein farlegare tilstand enn då dei først kom inn.

Henriksen vil likevel skryte av norsk kriminalomsorg, som han meiner har blitt meir kompetent og omsynsfull med åra.

Samstundes meiner han det norske samfunnet har mykje å gå på når det gjeld å stille opp.

– Eg har høyrt at kvart samfunn får den kriminaliteten det fortener. Gjev ein blaffen i medborgarane sine, kan de hamne utanfor og bli kriminelle. Mi oppfordring er å prøve å sjå forbi fortida til eit menneske, og heller møte dei med respekt, omsorg og rettferd. Det betydde alt for meg, seier Henriksen.