Ei heilag uro for klimaet
«Ver ikkje urolege», sa Jesus. Kvifor er då kristne så urolege og engasjerte for miljøendringane?
Dagen kan i dag fortelje at kristne skil seg tydeleg frå nordmenn elles når det gjeld uro for klimaendringane: Det er langt fleire som er svært urolege blant dei som går jamleg på gudsteneste eller kristne møte.
Mange vil til og med ta fram eit ord som er lite forkynt og brukt dei par siste tiåra: Synd. Det er synd å forureine, meiner to av tre av gudstenesteaktive kristne. Det er ikkje mange andre tema som ville ha scora så høgt på syndeskalaen i Noreg no.
Annonse
Det har funne stad ei massiv oppvakning og uro for konsekvensane av den globale oppvarminga. Kven hadde trudd det for nokre år sidan, når det var eit tema for dei spesielt interesserte med politisk engasjement på venstresida og kompost på balkongen?
Statsminister Erna Solberg har tolmodig og over tid snakka om «det grøne skiftet», 16-åringen Greta Thunberg som sat åleine på fortauet med ein streikeplakat har blitt ei av verdas mektigaste påverkarar med millionar av tilhengjarar. Vi opplever ekstremvêr og ser at folk må flykte fordi staden dei bur blir øydelagt.
Difor er det kanskje ikkje så rart at kvar tiande nordmann seier at ho eller han er svært uroleg for klimaendringane, slik dei gjer i Cicero senter for klimaforsking si siste klimaundersøking som vart presentert under Arendalsveka i august.
I kartlegginga Dagen har gjort av kyrkjeaktive svarer to ti at dei er svært urolege.
Det er også svært få gudstenesteaktive kristne som svarar at saka ikkje engasjerer dei.
Kartlegginga seier ikkje noko om kva som har ført til at mange er så urolege eller engasjerte. Vi veit heller ikkje om det faktisk fører til at folk droppar flyreiser slik pinsepastor og forfattar Peter Halldorf gjer, om folk kastar mindre mat eller et mindre raudt kjøt.
Det kan vere ei bakanforliggjande årsak til klimauroa hos gudstenesteaktive: Dei er jamt over høgt utdanna. Nesten 80 prosent av dei som er med i kartlegginga vår har fullført eitt års høgare utdanning eller meir.
Andre undersøkingar viser at utdanningsnivå påverkar haldningar til klima. Ei undersøkinga som Respons gjorde for forskingsstifta Fafo i fjor viser at det er dei høgt utdanna som er mest urolege for klimaet.
Annonse
Truleg er biletet meir samansett enn som så. I Den norske kyrkja, som utgjer halvparten av dei gudstenesteaktive i Kristen-Noreg, har engasjement for klima og forbruk vore ein integrert del av samfunnsansvaret. Kyrkjemøtet i 1996 i Bergen utarta til eit vekkingsmøte for klima og kyrkja sitt ansvar, skildrar mangeårig kyrkjejournalist og forfattar Jan Arild Holbek i boka «Rådet som forandret kirken», som kom i fjor.
Å forvalte skaparverket har blitt ein integrert del av kyrkja sin DNA og liturgi.
Forvaltartanken og nestekjærleiken har også vore berande i bedehus- og misjonstradisjonen. Jorda skal overlatast i betre stand til neste generasjon. Ein har ideal som seier at ein er villeg til å reise langt frå familie og vener for å byggje opp skular og sjukehus. Ein har ikkje berre ansvar for nabolaget, men også for medmenneske i Bangladesh og Etiopia.
Dessutan har gudstenesteaktive noko anna til felles: Dei som er med i kartlegginga vår samlast med andre truande minst ti gonger i året til forkynning og fellesskap. No veit vi sjølvsagt ikkje kva som blir forkynt over alt, men det er liten grunn til å tru at det er ei påminning om å reise langt på ferie med fly og tenkje mest mogeleg på seg sjølv.
Ei forkynning om ansvar for medmenneske og jorda vår vil over tid påverke dei som lyttar. Ein les saman i Bibelen om Gud som skapar og menneske som forvaltarar av skaparverket.
Kor mange nordmenn forøvrig har slike møtestader og fellesskap over tid der ein formar tru og haldningar?
Det kan hende ei del av forklaringa ligg også her. For dei kan uroa for menneskeskapte klimaendringar bli ei heilag uro.
