Kallet kunne kosta han livet
Fader Michel vil vere nær folket sitt. Under krigen nekta presten å forlate byen, så lenge der var kristne igjen.
Folk i Homs veit kvar dei finn fader Michel Naaman. Han er prest i ei syrisk-katolsk kyrkje i gamlebyen. Her sit han fleire timar kvar einaste dag og berre snakkar med folk.
Som dei fleste andre kyrkjer i Midtausten har også Den Heilage Andes kyrkje eit rom der ein tek imot gjester. Fader Michels mottakingsrom er stort. Langs dei tjukke murveggene står kvite plaststolar tett i tett. Dei som kjem hit for å lette hjarta for presten, skal vere trygge på at dei får ein plass å sitje, og at fader Michel har tid til å høyre på dei.
Annonse
Han svarer kort og kontant då eg spør om kva som var den viktigaste oppgåva til kyrkja under krigen:
– Å vere hos folket.
Dette kallet kunne nær ha kosta han livet.
Kulehol
Opprøret kom tidleg hit til Syrias tredje største by i 2011, og det vart raskt valdeleg. Deler av byen var beleira i tre år, til regjeringa tok tilbake kontrollen i mai 2014.
Spora etter krigen er synlege alt ved inngangen til prestekontoret. Heisdøra er full av kulehol. Då fader Michel seinare inviterer inn i kyrkja, viser han fram fleire spor. Opprørarane har skote på ikona. Nokon har skore altertavla i stykker. I kyrkjetaket viser flekkar av fersk murpuss kvar rakettane traff. Dei massive prismelysekrunene er nyleg restaurerte. Dei enda på kyrkjegolvet i tusen knas etter rakettangrep.
Presten peikar og forklarer. Ansiktet ber preg av vemod i den eine augneblinken og ertelyst like etter.
Han ser så triveleg ut. Tett kvitt hår og skjegg rammar inn eit ansikt med snille auge og smilerynker. Latteren er aldri langt unna. Men bak det godslege ytre er denne presten tøffare enn dei fleste.
Annonse
Sette mot i folk
Fader Michel viser veg inn i mottakingsrommet og ber ein medarbeidar finne kaffi og småkaker. Han set seg ned, stikk det store prestekorset opp i skjortelomma og lener seg framover med albogane kvilande på knea. Så byrjar han å snakke om livet i Homs under krigen.
– Byen vart bomba. Elektrisiteten forsvann. Folk vart veldig trøytte. Alt var usikkert. Det var vanskeleg å finne mat og vatn.
– I denne situasjonen var kyrkja si oppgåve å vere hos folket og gi dei mot, fortel han.
Presten lytta til dei som oppsøkte han, ba for dei, gav råd og delte ut pengar og mat når han hadde noko å dele.
Dagleg gjekk han sjølv ut blant folket. Han spaserte fram og tilbake i gata utanfor kyrkja for at innbyggjarane skulle sjå at presten framleis var hos dei.
Fred i preiketida
Det var ikkje berre naboar og kyrkjemedlemer han snakka med. Han prøvde også å ha opne kanalar til dei ulike partane i konflikten.
Annonse
– Eg møtte alle respektfullt og gjorde aldri forskjel på folk, seier han.
Slik vart det mogleg å feire messe til langt ut i krigen. Det glimtar lattermildt i auga medan han fortel. Om søndags morgonane, når han var på veg til kyrkja, ba han soldatane ved vegsperringane om å halde fred.
– Eg ba alle partar om ikkje å skyte frå klokka åtte til elleve. Dét respekterte dei.
Dette var dyrebare timar. Søndag morgon var einaste gongen i veka folk i kyrkjelyden kunne kome saman. Først feira dei messe. Så åt dei saman og fortalde kvarandre siste nytt, før dei skunda seg heim.
– Så snart vi var ferdige, byrja kulene å kvine igjen.
Vart kidnappa
Fader Michel vart ofte brukt som meklar i kidnappingssaker. Han veit ikkje det nøyaktige talet på saker, berre at det var mange.
– No blir ikkje folk kidnappa lenger, men vi har framleis gamle saker som ikkje er løyste. Det gjer vondt. Pårørande ventar på svar om kva som har skjedd. Dei veit ikkje om slektningane deira lever eller er døde.
Annonse
– Kva var nøkkelen til å lykkast som meklar?
– Å snakke med alle partar. Men det var vanskeleg. Folk stolte ikkje på kvarandre. Mange sa at dei berre stolte på meg. «Du er faren vår», sa dei.
Presten fortel om dramatiske episodar med overlevering av løysepengar langt ute i ørkenen. Han anstrengde seg til det ytterste for at gislane skulle kunne kome heim til familiane sine. Til slutt gjekk det gale. Fader Michel og ein av venene hans vart sjølve kidnappa.
– I sju timar venta vi berre på at dei skulle drepe oss, seier han og fortel at han underleg nok ikkje var redd. Han fekk tvert imot styrke til å fleipe med kidnapparane og trøyste venen sin.
Kanskje tok prestens lune humor brodden av den tilspissa situasjonen.
– Kidnapparane vart overraska over at eg ikkje viste frykt. Til slutt tok dei pengane og korset mitt og let oss gå. Korset fekk eg tilbake to veker seinare. Dei ville ikkje ha det då dei oppdaga at det ikkje var av gull.
Står saman
Fader Michel sit i mottakingsrommet saman med kona si, Fina. Ho er opprinneleg spansk, men har budd i Syria det meste av livet.
Annonse
– Då krigen byrja, ba eg Fina flytte tilbake til Spania for å vere trygg. Ho nekta. «Enten flyktar vi saman. Eller så blir vi verande her begge to», svara ho.
– Eg brukte tida mi på å be og uroe meg for han, seier Fina, som også var mykje saman med folk i kyrkjelyden, akkurat som mannen.
Fader Michel ser kjærleg på kona si.
– Fina skapte slik ein god heim for oss her i Homs. Ho laga det så vakkert i huset. No har vi ingen ting att.
– Alt var øydelagt
I to år vart Fina og Michel evakuerte frå den indre bykjernen, lik alle andre.
– Då gamlebyen vart opna 11. mai 2014, reiste eg inn saman med folk som ville sjå til husa sine. Nokre dagar seinare ba Fina meg sjekke korleis det sto til i vårt eige hus.
Annonse
Det var ingen ting att av huset.
– Det verste var å miste alle bøkene, seier han. Fader Michel har ein doktorgrad i teologi og hadde laga bibliotek i leilegheita deira.
– Alt var øydelagt, absolutt alt. Eg har ikkje ein gong diplomet frå doktorgraden.
Kona nikkar og sukkar tungt.
– Når folk døyr, forlet dei alt. Vi har forlate alt, sjølv om vi er i live, seier ho.
Trass i dette store tapet, held dei fram i tenesta si blant folket i Homs. Det er dette som er kallet deira, og som alltid har førsteprioritet.
Ei kvinne kjem inn døra. Ho treng å snakke med presten. Fader Michel signaliserer at samtalen vår er over. Han må vere tilgjengeleg for folket sitt.
Reportasjeturen til Syria er støtta av Fritt Ord.
