– Gud visste kva han gjorde då han let kvinnene kome først til grava, og eg elskar han for det

Det er daggry den første dagen i veka. Himmelen lysnar i aust. Fuglane har byrja å synge. Enno er det litt rått og kaldt i lufta.

Ein liten flokk kvinner er på veg mot Jesu grav med angande olje. Då får dei sjå at steinen er rulla frå grava. Dei går inn, men finn ikkje Herren Jesu kropp.

Kor forskrekka må dei ikkje ha vore. Og endå meir då to menn i skinande klede brått står framfor dei og seier at Jesus ikkje er der. Han har stått opp.

Vi veit namnet på tre av kvinnene. Maria Magdalena, Johanna og Maria, mor til Jakob, men kanskje var dei fleire. I Lukasevangeliet står det at dei tre, saman med dei andre kvinnene, fortalde dette til apostlane.

Desse kvinnene var dei første vitna til Jesu oppstode.

Midt i livet

At det var kvinner som kom først til grava, synest ikkje teologen og sosiologen Maria Andrade frå Ecuador er det minste rart.

– Kvinner er gjerne der det skjer, midt i det daglege livet, og vi bryr oss om menneske, seier Andrade, som er internasjonal leiar for teologi og nettverkarbeid i organisasjonen Tearfund.

Ho var ei av nær 70 kristne kvinnelege leiarar som deltok på nettverkssamlinga Rise 2024 i Amsterdam veka før påske.

Dagen spurde fire av dei kva bibelteksten om kvinnene ved grava betyr for dei.

– Kvinnene ved grava var i ein svært vanskeleg situasjon. Dei sørga. Meisteren deira var nettopp blitt drepen. Dei må ha snakka saman og prøvd å trøyste kvarandre, men kanskje var dei også nyfikne. Difor var dei først på plassen, seier Maria Andrade.

Laust snakk

– Men det neste som skjer er at dei ikkje vart trudde, påpeikar Andrade.

Disiplane «tenkte det var laust snakk, og trudde dei ikkje», står det i Lukas-evangeliet.

– Det er gjerne det som skjer når kvinner kjem med sitt perspektiv. Eg har sett det så mange gonger, at det kvinnene seier blir stilt spørsmål ved. Kvinner blir sett på som drivne av kjensler og ikkje heilt pålitelege, seier Andrade, som også merker seg eit tredje poeng i teksten:

Sjølv om disiplane tenkjer det er laust snakk, er ikkje Peter heilt overtydd. Kvinnenes vitnesbyrd skaper ei uro hos han. Han må sjå sjølv.

«Peter reiste seg likevel og sprang til grava», står det i Lukas 24.

Oppmuntring

Maria Andrade minner om at kvinner ikkje vart sett på som legitime vitner på Jesu tid. At Bibelen likevel gir dei status som dei første vitna, trur ho har vore til stor oppmuntring for kvinner gjennom tidene.

– Kvinnene var der. Det blir ikkje dyssa ned.

– Denne vakre teksten gir liv til det som er kvinnenes rolle i kyrkja og samfunnet: Å vere vitne. Hadde dei ikkje hatt mot til å fortelje det dei såg, ville historia sett annleis ut, seier Andrade og brukar veven som metafor:

– Sjølv om bibelteksten vart veven i ei patriarkalsk ramme, vil der alltid vere trådar i denne veven som viser at kvinnene var der heilt frå byrjinga.

Nye stiar

Pierrette Ayite er metodistpastor frå Elfenbenskysten.

– Gud visste kva han gjorde då han let kvinnene kome først til grava, og eg elskar han for dette, seier ho.

Ayite opplever at Gud gjennom denne historia går opp nye stiar for kvinner til å uttrykke seg.

– Herren tillet kvinnene å spreie dei gode nyheitene. Han gir rom for at kvinner kan gjere teneste. Vi er priviligerte som får vere del av den store frelsesforteljinga.

Ho trur ikkje kvinnene i Lukas 24 i sin villaste fantasi hadde sett føre seg at Jesus hadde stått opp igjen, då dei kom med angande olje til grava.

– Eg vil tru dei var redde, men møtet med englane gjer dei jublande glade. Slik er det ofte i livet elles også. Mørkret kan vere djupt, men berre litt lys kan endre heile livet. Og det er Jesus som er lyset. Han har endra livet mitt.

– Kva tenkjer du om at kvinnene ikkje blei trudde?

– Peter vart trass alt nyfiken, så han sprang for å sjå sjølv. Han måtte ha bevis før han kunne tru. Så du ser, kvinnene trudde, men mennene måtte kjempe for å tru, sier Pierrette Ayite.

Ho er oppteken av at kvinner og menn må stå saman i kyrkja.

– Der kvinnene ikkje får tillit og ikkje får uttrykkje seg, er det som om kyrkja berre står på éin fot. Då kan ein ikkje stå lenge. Ein treng to føter for å stå støtt.

Gir styrke

– Forteljinga om kvinnene ved grava gir meg styrke, seier Lilly. Ho er jurist, er leiar i ein internasjonal organisasjon og bur i eit asiatisk land, men kan ikkje stå fram med namn og bilete.

I staden føreslår ho å ta bilete av hendene hennar, slik ho held dei når ho ber.

– For meg handlar denne historia først og fremst om at trua mi ikkje er tufta på luft, men på at Jesus har stått opp frå dei døde. For eit privilegium det var for kvinnene som vart dei første som fekk vite dette.

Lilly frydar seg over at Gud valde nettopp desse kvinnene til å proklamere oppstoda til disiplane, sjølv om han visste at kvinners vitnemål ikkje talde like mykje som menns.

– Eg opplever at samfunnets lover her blir utfordra og at Guds rikes perspektiv blir brakt inn, seier ho.

– Det slår meg heile tida kor venleg og nådig Jesus inkluderte kvinner. Han hadde ikkje berre menn rundt seg, men også kvinner.

Ganske menneskeleg

– Kva tenkjer du om at disiplane først ikkje trudde kvinnene?

– Eg tenkjer det var ganske menneskeleg, svarer Lilly.

– Dei hadde vandra med Jesus og sett alle mirakla, men likevel skulda han dei for å vere vantru. Det er som om Gud utfordrar dei og seier at de har vore saman med meg i alle desse åra – og likevel trur dei ikkje, så eg gir nyheitene først til kvinnene.

– Men Gud er nådig. Han openberrar det for mennene også, og når dei blir overtydde, proklamerer dei oppstoda.

Lilly finn også håp i at Gud kan bruke ein så omskiftande og impulsiv mann som Peter.

– Det er ei oppmuntring for oss alle.

Tek pusten frå deg

Romkje Fountain var 25 år då ho vart ein av grunnleggarane av Ungdom i Oppdrag i Nederland. Ho har arbeidd i organisasjonen heile livet og er ein av arrangørane av Rise 2024.

– Kva betyr teksten om kvinnene ved grava for deg?

– Dei visste ikkje kva som venta, så det må ha vore fullstendig overraskande for dei å finne grava tom, svarer Fountain og held fram:

– Eg tenkjer ofte at når du høyrer kva Jesus gjer, så tek det pusten frå deg. Slik var det nok med desse kvinnene også. Det tok nok pusten frå dei.

Ho synest det er trist at kvinnene ikkje blei trudde.

Sjølv disiplane først berre tenkte kvinnene for med laust snakk, meiner Romkje Fountain likevel at kvinnene var svært viktige.

– Dei må ha formidla ei begeistring som gjorde inntrykk. Kvinner er ofte svært gode til å formidle dei gode nyheitene om Jesus, seier ho.

Ho merker seg også at seinare i Lukas 24, i historia om Emmausvandrarane som skjedde same dagen, blir læresveinane trudde når dei kjem tilbake til Jerusalem og fortel kva som har hendt.

– Det har alltid betydd mykje for meg at dei første som var vitne til Jesu oppstode var kvinner. Jesus inkluderte kvinnene og respekterte dei.

Dette har vore ein motivasjon for henne gjennom livet, seier ho og fortel at ho ofte minner seg sjølv på at Andens frukt blant anna er kjærleik, glede og fred.

– Det er ei glede å vere med, for Gud forvandlar liva til menneske.

Kjellaug gjekk til nattverd. Så angra ho