På denne skulen kan elevane snakke om tru når dei vil

Artikkelen vart fyrst publisert i oktober 2022.

130 elevar vandrar i lang, lang rekke nedover Aurlandsdalen. Midt i rekka går Ingrid (19) og kjenner at ho er glad.

Elevane ved Nordfjord folkehøgskule er på fellestur på Hardangervidda. Dei har gått frå Finse til Geiteryggen. Den siste dagen går dei ned den ville, vakre Aurlandsdalen.

Elevane ber tunge sekkar og er trøytte etter tre netter i telt. Likevel er stemninga på topp.

– Det var så gøy å sjå at alle hang med og koste seg, fortel Ingrid Brekke Skrindo frå Oslo.

Ho hadde berre gått på skulen i to veker. Likevel var elevane så godt samanrista at ho følte ho kunne snakke med alle.

– Den dagen følte eg meg bra, seier ho.

Larvevaflar

Like bra føler ho seg ikkje då ho for første gong skal smake vaflar med larvar i. Ingrid og medelevane er på miljøkonferanse på Firda vidaregåande.

Det er første gong Firda vidaregåande, som fyller hundre år i år, samarbeider med folkehøgskulen, som fyller hundre neste år.

Blant seminara på konferansen vel Ingrid «Larveskolen», der «billesjef» Bjørg-Siri Albertsen serverer elevane tørka larvar og prøvar å overtyde dei om at dette er framtidas mat.

Ingrid tek den tørre, brune larven mellom fingrane og studerer den skeptisk, før ho puttar den i munnen. Ho grøssar. Ikkje så mykje av smaken, som ved tanken på kva ho nettopp har svelgt.

Slik er livet på folkehøgskulen. Ein får bryne seg på alt frå tunge fjellturar til bitte små kryp.

Bål og bibel

– Eg er storfornøgd med skulen. Fordi vi får gjere og oppleve så mykje, og fordi det er så godt miljø, seier Ingrid Brekke Skrindo, som går på KRIK-linja saman med venninna Marte Sofie Rossavik (19).

Dei har klatra via ferrata i Loen, drive elvepadling i Våtedalen og sykla terrengsykkel i Kaupanger. Og dei har hatt «bål og bibel» om kveldane på tur, der dei har site tett rundt den sprakande elden og snakka om tru.

No sit dei på miljøseminar og strikkar lilla finlandshetter – eller hoodies, som dei skal bruke på neste tur.

Løysinga

Rektor Hildegunn Gjesdal Tennebø blir glad for å høyre at Ingrid skryter av skulen. Ho trur at den kristne folkehøgskulen som skuleslag kanskje er viktigare enn nokon gong.

Elevane som kjem til skulen er ferdige med vidaregåande. Bak seg har dei 13 år med stadig snakk om måling, testing og prestasjonar. Å kome til ein eksamensfri folkehøgskule kan vere eit kjærkome pusterom, før ein byrjar på vidare utdanning.

– Eg trur det er sunt for unge menneske å erfare noko anna. Å gå på ein skule der læringa ligg i samspelet med dei andre elevane, seier Gjesdal Tennebø.

Friluftsskulen

Nordfjord folkehøgskule kallar seg Friluftsskulen. Rundt tusenårsskiftet bestemte leiinga seg for å satse på friluftsliv på alle linjene.

– Det var eit godt og modig val. Dei første åra etter omlegginga gjekk søkjartala ned. Så snudde det. I dag har Nordfjord folkehøgskule jamt god søknad, fortel Tennebø Gjesdal, som er friluftsmenneske sjølv og elskar å gå på jakt.

Som regel er elevane på tur frå onsdag til fredag. Nokre gonger endå lenger. Ei av linjene har nettopp kome heim frå ein ni dagar lang tur i Breheimen.

For dei gjer det inntrykk å vere på miljøkonferanse og høyre om bresmelting, når dei nettopp har gått på tur med utsikt til brear som snart kan forsvinne.

– Målet vårt er å bruke, men ikkje overforbruke naturen. Vi håpar at elevane skal bli så glade i naturen at dei får lyst til å ta vare på den, seier Hildegunn Gjesdal Tennebø.

Jubileum

I snart hundre år har folkehøgskulen vore ein viktig institusjon i Nordfjord. Hit kom ungdom frå distriktet for å få utdanning, her fekk dei høyre evangeliet forkynt og her fekk folk i den vesle bygda arbeid. I dag kjem dei fleste elevane frå andre deler av landet.

– Vi har vore ein del av misjonsoppdraget, samfunnsoppdraget og utdanningsoppdraget, oppsummerer Hildegunn Gjesdal Tennebø.

Slik håpar ho at skulen kan halde fram også etter jubileet neste år.

– Den grundtvigske tanken er å gje ei utdanning som gjer folk til gagns menneske i si tid.

Ein friluftsklisjé

Også rektoren nemner turen ned Aurlandsdalen som eit høgdepunkt.

– Å byrje på vidda, gå i lang rekke nedover dalen gjennom fantastiske juv og kome ned i edellauvskogen i Aurland, der vi kunne hive ytterjakkene …, byrjar ho og held fram:

– Å vere del av fellesskapet rundt bålet om kvelden, sjå gjengen som kjem tassande med liggjeunderlaga sine, vere med i allsongen og dele ord for kvelden.

Ho orsakar seg. Veit ho høyrest ut som ein friluftslivsklisjé.

– Men det er faktisk dette som skjer. Det er flott å få vere med på noko som elevane kanskje kjem til å hugse resten av livet.

Tru på seg sjølve

Fellesskap er eit tema ho stadig kjem tilbake til. Fellesskapet rundt bålet. Fellesskapet i matsalen og på møta i kapellet. Fellesskapet når ein har nådd ein fjelltopp og har nokon å strekke hendene i vêret saman med.

– Dei store opplevingane blir endå større når ein kan dele dei med andre.

Ho trur løysinga på mange av problema ungdom strir med, nettopp ligg i fellesskapet med andre.

– Fellesskapet gir noko av overbygninga som ein kan kjenne at ein manglar i et individorientert samfunn.

– Å erfare at fellesskapet har plass til meg både i gode og kjipe dagar, og at eg har noko å bidra med – det gir unge fornya tru på seg sjølve.

Meining

– Kva problem ser du at dei unge strevar med?

– Mykje av det same som vi vaksne. Utestenging og altfor høge krav. Kampen om merksemda. Og at livet er så fragmentert, seier ho og nemner TikTok som døme på det siste.

– Ein kan sitje og skrolle og skrolle. Det er så mange korte klipp av tilfeldige ting.

Gjesdal Tennebø trur at dagens unge strevar med å finne ei slags samanhengande meining.

– Ein har gått vekk frå nokre av desse store felles forteljingane i samfunnet vårt og prøvd å erstatte dei med livssynsnøytralitet og sekularisme. Men eg er usikker på om den sekulære forteljinga gir folk nok kjensle av at dei har ei overbygning over livet.

– På mange måtar vert vi overlatne til oss sjølve med å skape vår eigen identitet gjennom vala vi tek. Dette trur eg opplevest som eit tungt ansvar for mange unge menneske.

Spor

«Setje spor under open himmel» er mottoet til Nordfjord folkehøgskule.

– Vi vil setje positive spor i kvarandre, både når det gjeld personleg utvikling og tru. Mykje av undervisninga skjer under open himmel – også i overført tyding. Vi har ein himmel og ein Gud over livet.

På den kristne folkehøgskulen kan dei peike på samanhengane som rektor trur mange unge manglar.

– Hit kan elevane kome uansett livssyn, men vi er ikkje nøytrale. Vi har noko vi trur er sanning, seier ho.

– Samtidig er vi ikkje ein bibelskule, så vi må leve i ein balanse. Vi ønskjer å formidle tru på ein måte som er levande og tilgjengeleg og samtidig ta på alvor at nokre har valt oss først og fremst fordi vi er ein friluftsskule.

Kvart år kjem nokre av elevane til tru. Det gler rektoren seg over.

– Ofte skjer det fordi dei er blitt kjende med andre kristne, snakka med dei og sett liva deira.

Fridom

Samtidig merkar ho i elevflokken at det er blitt vanskelegare for sekulær ungdom å forstå at det er greitt å drive formidling av kristen tru.

– Dei er opplærte i ein nøytral posisjon heilt frå barnehagen.

Nokre dagar før vi møttest, delte Hildegunn Gjesdal Tennebø ein post på Facebook om det kristne skulelaget i Sogndal som må halde møter ute, fordi dei ikkje får bruke klasserom på skulen.

På Nordfjord folkehøgskule kan elevane snakke om tru der dei vil. Dei har møte i kapellet kvar veke og har ein rektor som ber for elevane.

– Eg er utruleg glad for fridomen vi har i dag. Enno tek styresmaktene på alvor at kristen tru er del av kulturarven vår. Men trykket frå det sekulære er stort i samfunnet vårt. Eg er spent på om det kjem ein dag, om ikkje så lenge, der det blir illegitimt å snakke om kristen tru på skulen. Enn så lenge ser eg ingen grunn til at dette skulle skje.