Pauline (23) gir barn med spesielle behov ei oppleving for livet

Kvar sommar i snart 50 år har Bergen kommune arrangert sommarleirar for elevar med funksjonshemming, utviklingshemming eller lærevanskar på Hålandsdalen leirskule.

Skulen ligg i Bjørnafjorden kommune i Vestland.

Berikar

Pauline Mørner har vore leiar på sommarleir i Hålandsdalen i fem år. Sommarjobben betyr mykje for ho.

– Hålandsdalen har verkeleg fått ein plass i hjartet mitt. Eg ser kor store ressursar det er i denne gjengen. Dei berikar samfunnet, seier den erfarne leiaren.

– Kvifor kjem du tilbake kvart år?

– Det følest veldig meiningsfullt. Det er fantastisk at ein får vere med på å lage eit sommarferieminne som varar lenge. I tillegg er det fint å kunne gje foreldra fri, seier Mørner.

Pusterom

Liv Krempig Nygaard er mor til ein av deltakarane på årets leir.

– Kva betyr dette tilbodet for dykk?

– Dette tilbodet betyr alt, seier Liv Krempig Nygaard.

Sonen hennar, Fredrik (16), har Downs syndrom. I år var han på sommarleir i Hålandsdalen for tredje gong.

Sommarferien kjem ofte litt brått på familien. Fredrik går på fotball, handball og friidrett, men på somrane er det brå stopp i alle aktivitetane.

– Han saknar venane sine ganske kjapt. Han kan ikkje ringe kompisane sine og spørje «skal vi gå ut?». Difor er leiren eit pusterom for både Fredrik og oss, seier Nygaard.

Saltvatn

Etter årets leir var Fredrik rikare på både erfaringar og saltvatn.

– Han hadde litt magetrøbbel ein dag eller to, han hadde svelgt litt mykje saltvatn, ler Nygaard.

Ho seier at Fredrik veks kvar gong, og han er stolt når han kjem tilbake. Leiarane har ho full tillit til.

– Eg er heilt avslappa når Fredrik er på leir. Dei har nok valt leiarar frå høgaste hylle, for alle dei vi har blitt kjent med har vore veldig imøtekommande.

Nygaard set pris på Bergen kommune sitt tilbod til barn og ungdom med spesielle behov.

– Vi får mykje bra tilbod, og dette er toppen av kransekaka, skryt Nygaard.

Bading

På Omastranda i Kvam Kommune har leiar Synne Tuv Svindland nett funne ei glasmanet i vasskanten, og viser den fram til ein nølande elev.

– Stikk den?

– Nei, du tenkjer på brennmaneta. Denne kan du ta på, forklarar Svindland før ho legg glasmaneten til kinnet. Eleven hylar og ler, og Svindland spør om han har lyst til å prøve.

Eleven rører nølande ved maneten og får skryt frå medelevane for at han torde.

Samstundes, på andre sida av eit svaberg, står nokre av elevane på stupebrettet og ser ned i sjøen.

For somme er dei tre meterane ikkje noko problem, medan andre treng litt tid. Då er det fint å få ei hjelpande hand frå ein leiar.

Dei siste to vekene har det vore mykje sol, og temperaturen i vatnet er god. Når det er tid for lunsj, er det fleire som snik seg til eit siste hopp frå stupebrettet før leiarane rekk å finne fram matpakka.

Solkrem

Sola steiker frå fyrste stund, og leiarane hjelper deltakarane med å ta på solkrem. Med 29 badelystne deltakarar kan det vere vanskeleg å ha oversikt, men det verker som om leiarane har kontroll.

Leiarane delegerer oppgåver mellom seg. Mørner hjelper Tobias med å ta på solkrem, medan Mathias Nevland finn fram flytevesten hans.

Minuttet seinare ligg Tobias og slappar av i sjøen.

Lærer mykje

Jente Van Greevenbroek (23) jobbar vanlegvis som paramedic og bruker sommarferien sin på sommarleirane i Hålandsdalen. Ho har jobba der i tre år.

– Kvifor kjem du tilbake?

– Fordi det er som betalt ferie, ler Van Greevenbroek før ho nyanserer påstanden noko.

– Det er sjølvsagt slitsomt. Men eg får gjort mykje av det eg vanlegvis ville gjort i løpet av ein sommarferie, forklarar leirsjefen.

– Som å fange ein hai? spør ein elev frå sidelinja.

– Ikkje heilt, men eg får bada, gått i fjellet og fiska. Men fyrst og fremst kjem eg tilbake for å gjere ein forskjell for elevane, seier Van Greevenbroek.

Det er ikkje berre leiarane som gjer ein forskjell for elevane, i følgje leirsjefen. Ho seier at ho lærer like mykje av dei, som dei gjer av ho.

– Dei tek ikkje seg sjølv så særiøst. Mange av dei gjer det dei vil, og bryr seg ikkje om kva andre synest. Dei ler når dei ler, og grin når dei grin. Eg synest det er både gøy og inspirerande.

Leirskulehund

Tilbake på leirskulen ventar middag og ein bamse av ein leirskulehund. Aston Martin, som hunden heiter, har jobbtittelen avdelingsleiar.

Dagen møter avdelingsleiaren og rektoren på skulen, Anne Martinsen på plassen utanfor skulen. Mange av elevane kjem bort for å helse på hunden.

Anne Martinsen har jobba på leirskulen sidan 1977. Ho byrja som lærar, og vart rektor i 2002.

Den fyrste sommarleiren vart arrangert på starten av 1970-talet.

Ekstragode

– Bergen kommune kjøpte Hålandsdalen fjellstue i 1972, med eit formål om å drive leirskule og ferieleirar for utviklingshemmede, forklarar Martinsen.

Kjøpet var eit einstemmig fatta politisk vedtak av Bergen skulestyre. Det var eit ynskje om å lage eit ferietilbod som gav moglegheit for meistring, men som var vekke heimefrå og med andre likesinna.

– Dette er eit ekstragode som Bergen kommune yter til ei stor gruppe elevar, det er ikkje lovfesta, seier rektoren.

– Har du nokon gong opplevd at leirane har vore trua?

– Ikkje ferietilbodet. Det har gått årleg, tilbod som har gått frå år til år, med unntak frå i fjor, då det måtte avlysast på grunn av koronasituasjonen. Ferietilbodet til komunen er kolossalt.

Ingen fagkompetanse

Sommarleirane vert finansiert av kommunen, men leirane har nokre faglege avgrensingar.

– Leiarane på leiren er unge studenter utan fagspesifikke kunnskapar, seier rektoren.

Difor er det ikkje mogleg å ha deltakarar som krev fagkompetanse eller helsehjelp.

– Det er vanskeleg å seie «dette går ikkje», men når eg tek i mot ungane, så seier eg òg at vi kan greie det. Det er eit stort ansvar, seier Martinsen.

Bevisste haldningar

– Kva er det kjekkaste med sommarleirane?

– Det er å sjå den enkelte eleven. Det er tankevekkande å sjå på gleden hos elevane. Alle barn, alle menneske, har eit liv som er verdt å leve, seier rektoren.

Ho trur ikkje det er tilfeldig at mange av leiarane har bevisste haldningar om at livet er viktig for alle.

– Her er det leiarar frå veldig mange samanhengar, men fellesnemnaren er at dette er noko dei vil.