Hei! 👋

Teolog: Knut Tveitereid er førsteamanuensis i praktisk teologi ved MF vitenskapelig høyskole.

Teolog meiner kristne ikkje kan bygge Guds rike

– Det er ein visjon og eit prosjekt vi kan ta del i, men det er ikkje vi som bygger Guds rike, det er Gud, seier han.

Daniel Kydland
Journalist
Publisert Sist oppdatert

Gjennom heile det nye testamentet snakkar Jesus om himmelriket.

Det er det første han tar opp når han begynner si gjerning, og det siste han nemner før han blir rykka opp til himmelen.

Av dei vel 60 likningane hans, handlar rundt 40 av dei om temaet.

I søndagens tekst tar han det opp igjen.

Men kva er eigentleg greia med himmelriket? Det har vi prøvd å finne ut av.

Himmelriket i likningar.

Knut Tveitereid er førsteamanuensis i praktisk teologi ved MF vitenskapelig høyskole i Oslo. Han seier himmelriket er noko av det mest sentrale i Jesu forkynning, samtidig som det ikkje er heilt enkelt å forstå kva det er.

Sjølv har han brukt fleire år på å studere temaet utan å føle at han har fått heilt grep om det.

OSLO: Knut Tveitereid utanfor MF vitenskapelig høyskole i Oslo.

Det er difor Jesus, framfor å halde ei teologisk førelesing, brukar likningar på å forklare det. Det er nemleg ofte enklare å forstå det gjennom illustrasjonar, forklarar teologen som også jobbar med pedagogikk.

Søndagens tekst for vingardssøndag

Himmelriket kan liknast med ein jordeigar som gjekk ut tidleg om morgonen for å leiga arbeidsfolk til vingarden sin. Han vart samd med arbeidarane om ein denar for dagen og sende dei bort i vingarden. Så gjekk han ut omkring den tredje timen og fekk sjå nokre andre som stod ledige på torget. Han sa til dei: ‘Gå bort i vingarden, de òg! Så skal eg gje dykk det som er rett.’ Og dei gjekk. Sidan gjekk han ut omkring den sjette og den niande timen og gjorde like eins. Då det leid til den ellevte timen, gjekk han ut att og fann endå nokre som stod der. Han seier til dei: ‘Kvifor står de her arbeidslause heile dagen?’ ‘Fordi ingen har leigd oss’, svara dei. Då sa han: ‘Gå bort i vingarden, de òg.’

Då det leid til kvelds, sa vingardseigaren til forvaltaren sin: ‘Kall fram arbeidsfolket og lat dei få løna si! Ta til med dei siste og hald fram til dei første.’ Så kom dei som var leigde omkring den ellevte timen, og fekk ein denar kvar. Då dei første kom, venta dei å få meir; men dei fekk kvar sin denar, dei òg. Dei tok imot pengane, murra mot jordeigaren og sa: ‘Dei som kom sist, har ikkje arbeidd meir enn ein time, og så set du dei likt med oss som har slite og sveitta heile dagen!’ Han sa til ein av dei: ‘Ven, eg gjer deg ikkje urett. Var vi ikkje samde om ein denar? Ta ditt og gå! Men eg vil gje han som kom sist, like mykje som deg. Har eg ikkje lov å gjera som eg vil med det som er mitt? Eller ser du med vonde auge på at eg er god?’ Såleis skal dei siste bli dei første og dei første dei siste.»

Evangeliet etter Matteus, kapittel 20, vers 1–16

Bibelen 2011

Kva er dette himmelriket?

Likevel prøver teologen seg på å forklare kva det er Jesus snakkar om.

Overordna sett, seier han, er himmelriket der Jesus har kongsmakt, det er der hans vilje får råde.

Ulike omgrep for same konsept

I evangelia bruker ein ulike omgrep på det søndagens tekst kallar «himmelriket».

Matteusevangeliet snakkar om «himmelriket», Markus- og Lukasevangeliet snakkar om «Guds rike» og Johannesevangeliet snakkar om «livet».

Gud skapte verda syndfri og perfekt, men gjennom at menneske sette Guds vilje til side, kom synda inn i verda. Og ved synda sitt inntog, gjekk jorda frå å vere ein stad der himmelriket gjorde seg gjeldande, til ein stad der synda fekk råde.

Himmelriket trakk seg tilbake.

Men då Jesus vart menneske, braut igjen himmelriket inn i verda, trass i at den endå var syndig.

Allereie, men endå ikkje

I teologien finst det eit «allereie, men endå ikkje» når ein snakkar om himmelriket, forklarar Tveitereid.

Det betyr at ein allereie no har tilgang til noko av det som skal komme når Jesus kjem tilbake, sjølv om det er veldig ulikt kva kristne konkret legg i det.

– Karismatikaren vil tenke at himmelriket gjer seg gjeldande gjennom teikn og under, den liturgiske kristne vil kople det til nattverden, mens den aktivistiske kristne ser det når den undertrykte får si rettferd, seier han.

Teologen meiner desse aspekta kvar på sitt vis vitnar om at himmelriket, trass i at det er veldig ulikt kva ein legg i det, er tett knytt til håpet om at noko betre skal komme.

Himmelriket gir håp

I møte med krig i nærområdet, ein overhengande klimatrussel og økonomiske nedgangstider, gir difor det kristne håpet ei tru på at alt vil gå bra til slutt.

– Den store kristne visjonen er at himmel og jorda ein dag skal smelte saman, og at Guds rike ein dag skal samanfatte alt i Kristus.

– Ein dag skal Jesus komme tilbake og opprette sitt rike, som då skal omfamne og gjennomsyre absolutt alt slik det var tenkt frå skapinga av, seier han.

Difor kan dei som er kristne bringe håp til verda.

Guds rike kjem av seg sjølv

Det er likevel ikkje slik, meiner teologen, at kristne kan gjere noko for å ta ned himmelriket til jorda. Det er nemleg Guds, og ikkje menneska si oppgåve å bygge Guds rike, meiner teologen.

TEOLOG: Knut Tveitereid forskar på praktisk teologi.

Han viser til den kjente bøna Fadervår, der ein ber Gud om «la sitt rike komme».

Martin Luther seier at «Guds rike kjem av seg sjølv, utan at vi ber om det, men i denne bøna ber vi om at det også må komme til oss».

Poenget til Luther, forklarar teologen, er at himmelriket er noko Gud held i sine hender og har kontroll over.

– Det er ein visjon og eit prosjekt vi kan ta del i, men det er ikkje vi som bygger Guds rike, det er Gud, seier han.

Forteljinga om vingarden

Denne helga er det Vingardssøndag og igjen snakkar Jesus om himmelriket gjennom ei likning.

Det var ein jordeigar som var ute etter arbeidarar som kunne jobbe for han på vingarden hans. Han gjekk først ut og fann ein arbeidar og avtalte kva lønn han skulle få, før han gjekk ut og fann ein til.

Slik heldt han fram heilt til han hadde fleire arbeidarar på garden.

Dei hadde alle komme til ulike tidspunkt og dermed lagt ned ulik innsats, men då dagen var omme, fekk alle like mykje lønn.

Tveitereid trur Jesus gjennom denne forteljinga prøver å seie at himmelriket er drive av nåde og ikkje forteneste.

– Guds rike er eit opp-ned-rike, seier han og legg til:

– Eg høyrer eit ekko av røvaren på krossen når eg les denne likninga, som i sin dødsaugneblink blir lova inngang til paradis på lik linje med dei som har følgt Jesus gjennom eit langt liv.

Har du tips til ei historie eg bør skrive om?
Daniel Kydland
Journalist
Eg er interessert i sterke historier fra kristen-Norge. Har du du tips til ei historie eg bør skrive om eller tankar om denne saka, er du velkommen til å kontakte meg.
Send meg en epost Ring meg: 97728937
jesus oslo mf vitenskapelige høyskole kristendom knut tveitereid teologi bibelen reportasje
Powered by Labrador CMS