Ba kristne slutte å bruke ordet «jul». Slik blei reaksjonane
Korleis gjekk det med juledebatten Ottar Myrseth prøvde å sparke i gang i fjor?
Publisert
Sist oppdatert
– Om kristen julefeiring skal stå seg, må ho markere sin eigenart og stå fram som eit tydeleg alternativ, sa Ottar Myrseth til Dagen for eit år sidan.
Han vil ta tilbake namnet som «betre enn noko kan markere kristen jul: Kristmesse».
Annonse
– I utgangspunktet som namn på heile julefeiringa, like omfattande som det engelske «Christmas», meinte biskopen i Den nordisk-katolske kyrkja.
Då vi spurte kven han sikta til som «vi», svarte han:
– Dei kristne, dei kristne kyrkjene.
Dagen etterpå blei han invitert til Dagsnytt 18.
– Ein god idé, men…
Men greidde han å skape ein debatt og eit engasjement med sitt tydelege utspel?
– Det er typisk at mange syntest det var ein god idé, men at det ikkje vil fungere, seier Ottar Myrseth i dag.
Han deler reaksjonane i to:
Annonse
• Representantar for folkekyrkja «som er engsteleg for alt som kan støyte folket».
• Talsmenn for frikyrkjemiljøa som tykkjer ordet «messe» høyrest så katolsk ut.
Myrseth seier han er mest vonbroten over dei siste.
Han meiner i år som i fjor at samtidas dominerande julefeiring er todelt:
• På den eine sida eit vulgært midtvintersblot, julebord med fyll og sjekking og shopping over ein låg sko.
• På den andre sida ein besteborgarleg familieidyll med minst mogleg sjenerande religion.
– Det er tide at dei kristne kyrkjene finn tilbake til den opphavelege meininga med høgtida, seier han.
– Ikkje tyngre enn «Christmas»
Annonse
Myrseth er tidlegare prest i Den norske kyrkja. Ved tusenårsskiftet var han med på å starte Den nordisk-katolske kyrkja, der han i dag er biskop.
Myrseth ser gjerne at kristne kyrkjer brukar nemninga for heile perioden frå juledag til 1. nyttårsdag, tradisjonelt kalla juledagen sin oktavdag.
Ordet «kristmesse», som han vil attende til, er opphaveleg nemninga for julenatta og juledagen, feiringa av Kristi komme.
I eigne kyrkjelydar har han teke i bruk omgrep som «kristmessenatt» og «kristmessemorgon».
– Det er ikkje tyngre enn «Christmas» på engelsk, resonnerer han.
I debatten i Dagsnytt 18 på NRK fekk Myrseth motbør frå professor Hallgeir Elstad, som også kommenterte «kristmesse»-framlegget her i avisa:
– Framleis betyr det kristne innhaldet mykje sjølv om ein elles ikkje har eit aktivt forhold til kyrkja. Desse skal vi ikkje støyte frå oss. Men eg forstår anliggendet hans, sa Elstad.
Ein må for ein kvar pris unngå å støyte folket og for all del ikkje forstyrre folket sine juleskikkar.
Ottar Myrseth
Stian Kilde Aarebrot i Areopagos meinte effekten kan bli ein kulturkrig som har smitta over frå USA, der liberale og sekulære krefter kjempar for å erstatte «Christmas» med nøytrale ord som «Festive season» og «Winter festival».
Annonse
Blir det forstått?
Dag Martin Østevold, avtroppande pastor i Metodistkyrkja var meir positiv til utspelet, men stilte seg undrande til om ordet «kristmesse» vil bli forstått i ein norsk kontekst.
Han minte om at ordet «messe» for mange i frikyrkjelege samanhengar heller blir brukt om salsmesser før jul eller at ein assosierer det med katolske gudstenster.
Dagen omtalte utspelet på leiarplass:
«Det er neppe realistisk at ordet kristmesse kommer til å erstatte ordet jul, heller ikke i kristne sammenhenger. Men det er fullt mulig, og dessutan ønskelig, å understreke høytidens kristne forankring.»
– Litt snålt
Myrseth seier han faktisk hadde venta at frikyrkjefolket var «meir på» i ein debatt om feiringa av Jesu fødsel i vår tid.
– I desse samanhengane er dei gjerne med på å tydeleggjera høgtida sitt opphavelege preg, men dei kjenner seg framande for ordet «messe». Det er jo litt snålt, og då kjenner dei ikkje til primstaven sin språkbruk med mikkelsmesse og kyndelsmesse utan at det treng vere katolsk.
Annonse
Etterlyser motet
Folkekyrkje-reaksjonen var meir som venta. Myrseth seier likevel han er «inderleg oppgitt» over kor lite mot det er til å tenkje nytt i desse samanhengane.
Han spør om det finst nokon i folkekyrkja som «tør å gjere noko litt farleg».
– Eg opplever at ein er blitt veldig engsteleg. Kanskje heng det saman med tilbakegang for kyrkjesamfunna generelt. Gud er ikkje så viktig for folk lenger, og alt nytt og framandt tør vi ikkje prøve oss på. Ein må for ein kvar pris unngå å støyte folket og for all del ikkje forstyrre folket sine juleskikkar.
«The real thing»
Myrseth omtalar tida vår som etterkristen, men med mange søkande menneske.
– Vi må gi dei «the real thing», inkarnasjonen og kva det gjer med menneskesynet og kva status Gud gir oss fordi Gud blei menneske, meiner han.
