Difor vil ikkje Øystein Gjerme endre syn på homofilt samliv

Debatten om homofilt samliv blir stadig aktualisert.

I fjor kom pinseprofil og teologiprofessor, Terje Hegertun, ut med boka Det trufaste samliv.

Der argumenterte han for at det viktigaste i ekteskapet ikkje er kjønnspolaritet, men truskap.

I sommar kom Metodistkyrkja i Noreg sin årskonferanse fram til å utsette ei teologisk endring i saka til 2024.

Dei ligg an til å få eit liknande vedtak som Den norske kyrkja.

Siste aktør på bana er Oslo Misjonskirke Betlehem, som framleis arbeider med å fatte ei avgjersle i saka.

Kvifor skal ein halde fast på den klassiske samlivsetikken når presset stadig blir større?

Og kvifor kan ein ikkje berre endre syn?

Det har vi spurt tre kristenleiarar om.

Må vere pragmatiske

Øystein Gjerme er hovudpastor i Salt og leiar av Pinsebevegelsen i Noreg.

Han meiner spørsmålet om samlivsetikk er viktig.

– Ekteskapet er mellom mann og kvinne, det er mi teologiske innstilling, seier han.

Samtidig ønsker pastoren å vere pragmatisk og omsorgsfull.

– Vi kan inkludere meir enn vi kan velsigne. Debatten i frikyrkje-Noreg bør ikkje handle om teologien i denne saka, men om korleis vi kan gjere livsvilkåra for ein minoritet blant oss betre, seier han og legg til:

– Å ha eit klassisk syn utfordrar oss til å vere betre pastorar og rettleiarar. At seksualitet og identitetsspørsmål er på dagsorden er den nye realiteten. Det er denne kulturen vi er kristne leiarar for no.

Teologisk grunngjeving

Pastoren trur teologien må ta utgangspunkt i Bibelen.

Han forklarar at pinserørsla alltid har vore opptatt av at alle kan lese skrifta og forstå innhaldet.

– Vi må spørje oss sjølve: Er det dei med høgare utdanning og innfløkte tolkingsnøklar, eller lekmannen si lesing som skal leggast til grunn for dogmatikken?

Skapingsteologien er hovudargumentet i denne saka. Det er den som ligg til grunn for eit klassisk syn, der Gud har skapt mann og kvinne.

Samtidig vedgår pastoren at det potensielt kan føre til at folk sluttar å gå i kyrkja.

– Kvifor kan du ikkje berre endre syn?

– Eg kan ikkje endre mitt bibelsyn for å få folk til å like meg. Eg må prøve å vere eit medmenneske, ein pastor og ein leiar som er omsorgsfull, samtidig som eg er tydeleg.

– Vi kan halde fast på ei klassisk lære, og på same tid seie at alle er velkomne.

Eit spørsmål for sjelesorga

Gjerme meiner spørsmålet om likekjønna samliv alltid har vore eit tema for sjelesorga.

No er det flytta til dogmatikken – kyrkja si lære.

Pastoren ønsker å flytte samtalen tilbake der han meiner den høyrer heime.

– Vi må løyse spørsmålet pastoralt og pragmatisk, ikkje gjennom å endre teologi.

– Eg treng ikkje vere einig med livsvala til «soknebarna» mine for å kunne vise pastoral omsorg og kjærleik overfor dei, seier han.

Utdaterte omgrep

Pastoren meiner debatten om samlivsetikk har blitt sementert av omgrepa «konservativ» og «liberal».

– Det tåkelegg samtalen, og fører til at ein mister nyansane. Vi må bli litt meir presise og endre måten vi snakkar om det på, seier han.

– Kva nyansar er det som blir tåkelagt?

– Ein er ikkje teologisk liberal fordi om ein ønsker å vise omsorg for menneske som kjemper med spørsmål rundt egen seksualitet. Å stå for et klassisk syn, men samtidig ta utfordringa om å vere betre på sjelesorg og pastoral omsorg, er vår tids utfordring, seier han.

Ein raud tråd

David Aanje er pastor i Innenlandskirken Livets Senter i Hamar, og høgskulelektor ved Høgskolen for Ledelse og Teologi i Oslo.

Han seier utgangspunktet for teologien alltid må vere Guds ord, og meiner skrifta er tydeleg.

– Ekteskapsetikken vert ikkje berre omtala i enkeltvers, men er ein raud tråd gjennom heile Bibelen, seier han.

Det er særleg to moment han trekker fram.

– Ekteskapet vert gjennomgåande omtala som ei guddommeleg pakt. Første mosebok beskriv det som ei pakt mellom éin mann og éi kvinne, inngått framfor Guds ansikt. Tankegodset blir vidareført i Det nye testamentet, der både Jesus og Paulus bekreftar at det er Gud som føyer dei to saman i denne pakta.

Samtidig er det også ein del av Guds skaparorden.

Gud har ikkje berre skapt oss i sitt bilde. Han har også skapt oss som mann og kvinne.

– Det er to raude trådar som går gjennom heile skrifta, seier han.

Guds folk og ekteskapet

Høgskulelektoren meiner det også er ein tredje raud tråd.

Det klassiske ekteskapet blir brukt som blide på Guds forhold til sitt folk, Israel, i Det gamle testamentet. Det blir vidareført i Det nye testamentet, men då som bilde på Guds forhold til kyrkja.

– Ekteskapet mellom éin mann og éi kvinne er altså både ei guddomleg pakt, ein del av Guds skaparorden og eit blide på Guds forhold til Israel og kyrkja.

– Det viser kor viktig samlivsetikken er dersom ein tar utgangspunkt i Bibelen, seier han.

Klassisk syn

Aanje vil difor halde fast på eit klassisk samlivssyn, sjølv om han er klar over at det kan hindre folk frå å gå i kyrkja.

– Er det ikkje betre å endre syn dersom det kan få fleire med?

– Nei, det tenkjer eg ikkje. Det er som Danske filosofen Søren Kirkegaard seier: «den som gifter seg med tidsanden, blir raskt enke».

– Står vi ikkje fast ved Guds ord, er det ingen vits i å vere kyrkje. Det er Bibelen som skal forandre oss, ikkje vi som skal forandre den, svarar han.

– Kan ikkje skape kristendommen

Pål Andre Bratbak er katolikk og sokneprest i St. Svithun menighet i Stavanger.

Han seier også at utgangspunktet for kyrkja si lære må vere Guds ord.

– Vi kan ikkje skape kristendommen, den oppstår i det vi svarer på Guds ord og lever etter det.

– Når ein ser kor sentralt ekteskapet står i skrifta, er vi bunde. Vi kan ikkje endre samlivsetikken med fleirtalsavgjersler, seier han.

Eit heilagt sakrament

I Den katolske kyrkja er ekteskapet eit sakrament. Det vil seie eit synleg teikn gitt av Gud, som han formidlar sin nåde gjennom.

I vigselen er mannen og kvinna teikna i sakramentet. Difor blir dei verande eit sakrament også etter sjølve vigselsliturgien.

Sidan dette sakramentet er gitt av Gud, står ein ikkje fritt til endre det.

Hadde det vore ei menneskeleg ordning, hadde det vore annleis, forklarar presten.

– Er det eit frelsesspørsmål?

– Det er ikkje opp til oss menneske å avgjere.

– Vår oppgåve er å formidle det som er gitt oss av Gud, difor er handlingsrommet vårt avgrensa til det. I Den katolske kyrkja trur vi ein kan erklære at nokon er hos Gud, men ikkje motsett.

Kalla til ugift stand

Presten forstår at den klassiske samlivsetikken kan gjere kyrkja upopulær.

Samtidig trur han mange er i overkant opptatt å bli gift.

– I enkelte miljø er det eit ekstremt fokus på det, men det burde ikkje vere eit nederlag å leve åleine. Jesus seier til og med at nokon er kalla til å vere ugift.

Presten understrekar samtidig at alle er velkomne i kyrkja, uansett samlivsform.