Han vi lengtar etter

Vi lever i ei utålmodig tid. Å måtte vente på ting, er ei øving vi er ganske dårlege til. Helst vil vi ha det vi ønskjer oss med ein gong.

Det er berre å sjå på julehandelen. Vi har ikkje før snudd kalendarbladet til oktober, før kakemennene ligg bleike og kaloririke i butikkane. Og ikkje så lenge etter gjallar «White Christmas» frå høgtalarane.

Ikkje for å moralisere, altså. Det er kjekt med jul. Men kan det tenkjast at vi går glipp av noko, når vi ikkje unner oss å vente?

Kan det vere at festen mister litt av glansen, når vi nesten er lei av jula i det jula blir ringd inn?

Og kan det vere at vi går glipp av viktige djupner i julebodskapen når vi går rett på «Mitt hjerte alltid vanker» tidleg i desember, i staden for å dvele ved adventssalmane?

Norsk salmebok har 25 salmar for adventstida. Dei er ei hjelp til å stoppe opp ved det som er kjernen i denne perioden i kyrkjeåret:

Å vente på han som kjem. Å lengte etter han som kjem. Å gle seg til han som kjem.

Å ta inn over seg det store alvoret, slik at ein seinare kan sleppe jubelen laus.

«Å kom, å kom, Immanuel», nummer 3 i Norsk salmebok, er ein av desse vakre, innhaldsmetta adventssalmane.

Dette er ein av dei eldste adventssalmane vi har, kan Nytt norsk salmeleksikon fortelje. Forfattaren er ukjend, men truleg har deler av den vore brukt i klostra før jul sidan 700-talet.

På byrjinga av 1700-talet vart versa samla i éin salme. Det har vore fleire gjendiktingar til norsk. Teksten i Norsk salmebok er ei omsetjing av presten, teologen og salmediktaren Arve Brunvoll frå 1978.

Kvart vers dveler ved ulike namn på Kristus. Han er Immanuel, som tyder Gud med oss på hebraisk. Og han er Isais renning, lyset og Davids nøkkel.

Det første verset set ord på den inderlege lengten etter Immanuel. Kongen. Frelsaren. Utfriaren. Han som skal redde Israelsfolket – og oss alle:

1. Å kom, å kom, Immanuel,

og løys ditt bundne Israel,

som sårt i utlægd ventar på

den dag då dei Guds son får sjå!

Teksten byggjer på fleire profetord frå Det gamle testamentet.

Isais renning i vers 2, viser til at Jesus er av Davids ætt, og orda i Jesaja 11,1: «Ein kvist skal skyte opp frå Isais stubbe, og eit skot skal spire fram frå hans røter.»

Også dette verset formidlar fortvilinga og det desperate behovet for ein frelsar:

2. Du Isais renning, kom, set fri

ditt folk frå Satans tyranni,

frå helheims djup og mørkers grav,

gjev frelse med din kongestav!

Vers tre viser til Jesus som lyset frå det høge, han som sigrar over over mørkret – slik det står i Lukas 1,78: «Slik skal lyset frå det høge gjesta oss som ein soloppgang.»

3. Du morgonrode, kom med ljos,

å skin, du klare sol, for oss!

Jag skoddeeim og tunge sky,

så nattemørkret snart må fly!

I salmeleksikonet blir teksten knytt til både håp og fortviling for det kristne mennesket: Kristus kom for å redde oss frå synda, men han vil også kome på domedag.

Det siste verset omtalar Kristus som Davids nøkkel, ein nøkkel som både kan åpne «himlens heilagdom» og stenge «fortapings veg».

4. Å kom, du Davids nykel, kom,

og opna himlens heilagdom;

gjer trygg den stig som ber til deg,

og steng for oss fortapings veg!

Det ligg eit stort alvor over denne salmen. Med få ord skildrar teksten konsekvensane av å leve skilt frå Gud: Ein blir offer for «Satans tyranni, frå helheims djup og mørkers grav.» Stort mørkare blir det ikkje.

Men det er fordi mørkret er så svart, at lengten etter lyset og frelsaren er så sterk at vi må rope «Å kom, å kom, Immanuel».

Trass i alvoret er teksten ikkje dyster, for dei korte linjene uttrykkjer ein sterk tillit til at Kristus er den som kan redde oss ut av mørkret. Og i refrenget som skal syngjast mellom kvart vers, jublar vi ut gleda over at Immanuel alt er fødd:

Ver glad, ver glad,

Immanuel er fødd for deg, du Israel.