Programleiar ser populariteten til Jordan Peterson som håpsteikn for kyrkja

Den engelske forfattaren, talaren og podkastverten Justin Brierley leia i nesten 20 år programmet «Unbelievable?» på Premier Christian Radio. Med tida er det blitt ein populær podkast i mange land.

Konseptet er at ein kristen og ein ikkje-kristen møtest for å diskutere alt frå Guds eksistens og det vondes problem til islam, homofili og bioteknologi.

Brierley er blitt intervjua om dette i Dagen tidlegare.

No har han gått vidare med andre prosjekt, mellom anna den ferske boka «The Surprising Rebirth of Faith in God» (Den overraskande gjenfødinga av tru på Gud).

Han har også lansert ein podkastserie knytt til boka.

Interesse for Bibelen

Ein av dei som har vore gjester hos Brierley ved fleire høve, er Jordan Peterson.

Den mykje omtalte og omdiskuterte canadiske psykologiprofessoren samlar fulle hus i ei rekkje land. Han har vore i Oslo og Bergen, og for nokre veker var han i Stavanger.

Sist veke var Peterson i London, og Brierley høyrde han og fire andre intellektuelle menn snakke framfor 12.000 tilhøyrarar i O2 Arena.

Når Peterson viser interesse for Bibelen utan at han har ei avklart kristen tru, forstår Brierley det som døme på eit skifte i samtida.

– Kvifor har du skrive den nye boka?

– Eg ønskte å fortelje historia om forandringa som eg ser i kulturen når det gjeld kor opne menneske er for den kristne trua, seier Brierley til Dagen.

Bitande nyateisme

Då Brierley starta samtaleprogrammet sitt for snart 20 år sidan, var den såkalla nyateismen under oppsegling. Richard Dawkins, Christopher Hitchens, Sam Harris og Daniel Dennett vart kalla «dei fire ryttarane i Apokalypsen».

I kjølvatnet av terroråtaka på USA 11. september 2001 tok dei flengjande oppgjer med gudstru i boktitlar som «The God Delusion» (på norsk: Gud - en vrangforestilling) og «God Is Not Great. Why Religion Poisons Everything» (Gud er ikke stor. Hvordan religion forpester alt).

– Dei hadde ei fiendtleg, avvisande form for ikkje-tru som latterleggjorde religion, oppsummerer Brierley.

Fleire av dei nemnde var også med i programmet hans.

Ser ny interesse

No registrerer Brierley at folk som Jordan Peterson, historikaren Tom Holland og forfattaren Douglas Murray når langt ut med heilt andre perspektiv.

– Dei er ikkje kristne, men erkjenner likevel verdien av kristendommen, seier han.

Samler kristne og ikke-kristne tenkere ved samme mikrofon

Det trur han gjer at kristendommen på nytt framstår som eit meir legitimt alternativ.

– Då eg la merke til det, tenkte eg at folk kanskje er klare for å høyre den kristne historia igjen, seier Brierley.

Vegen ut av grava

– Kva grunnar ser du til denne endringa?

– Kristendommen har alltid vore gjenom «død og gjenføding», seier han.

Den britiske forfattaren G. K. Chesterton sa i si tid at kristendommen har døydd tusen gonger, men alltid har stått opp igjen. Forklaringa hans er at han har ein Gud som veit vegen ut av grava.

Erstatningar for religion

Sjølv om statistikken kan sjå dyster ut, meiner Brierley kristne har grunn til å halde på håpet. Éin grunn er at han meiner ateismen ikkje kan dekkje heilt grunnleggjande behov hos mange menneske.

– Ateismen fungerte ikkje. Dei reiv Gud ned, men ersatta han ikkje med noko. Vitskap kan ikkje gi meining, føremål eller identitet. Det blir eit vakuum.

Brierley er overtydd om at menneske er avhengige av å skape og tru på forteljingar. Derfor kjem det erstatningar for religionen.

Fredagskveld med Jordan og Jesus

– Det er ofte progressiv religion på venstresida, med vekt på seksualitet og identitet. På høgresida er det politiske mytologiar og ideologiar. Men eg trur ikkje at nokon av dei kan gjere jobben. Dei kan ikkje fylle det «gudskapte holet» i mennesket, meiner han.

Endra fiendebilete

Ei hending i 2018 fekk Brierley til å tenkje at det var skjedd ei endring i kulturklimaet. Han inviterte den amerikanske filosofen Peter Boghossian tilbake på programmet, men det viste seg at han ikkje lenger såg truande som motstandarar. Tidlegare hadde Boghossian skrive boka «A Manual for Creating Atheists» (Ei handbok for å skape ateistar).

– No såg han på kvasireligøse rørsler som fienden, seier Brierley og viser til det mykje omtalte «woke»-omgrepet.

Også Richard Dawkins og Sam Harris har dei seinare åra engasjert seg meir mot til dømes kjønnsteori enn tradisjonell organisert religion.

Det var også i 2018 Jordan Peterson fekk sitt gjennombrot.

– Heilt i starten av noko

Fleire av tenkjarane som har stilt seg positive til kristendommen, presenterer seg som «utilfredse agnostikarar» eller noko liknande.

– Men vil dette revitalisere organisert religion?

– Eg seier ikkje at det kjem til å føre til at kyrkjene vert fulle igjen. Vi er heilt i starten på noko, seier Brierley.

Han viser til at sekularismen vore på frammarsj i minst 150 år og meiner ein må ha eit langsiktig perspektiv.

Åtvarar mot kyrkjeleg tilpassing

På sikt trur han likevel at kyrkjene kan merke ein effekt.

– Kva trengst for at det skal skje?

– Kyrkjene må ikkje berre sjå ut som kulturen, startar Brierley.

Han åtvarar mot at kyrkjene framstår som ei forlenga arm av staten. Dette syntest han det var tendensar til under pandemien.

– Då kjennest det som om kyrkja blir for fanga av kulturen. Ho sluttar å vere annleis.

I så fall trur han ein Coldplay-konsert for mange er meir freistande enn ei gudsteneste. Skal kyrkja ha noko å tilby, er han trygg på at ho må skilje seg ut.

– Vi gjer oss meir irrelevante jo meir vi prøver å vere relevante.

Nåde og fellesskap

Brierley trur også at kyrkja må vere ei motvekt mot «kanselleringskultur» og vise nåde i praksis.

– Vi lever i ein kulturkrig for tida. Alle opplever forventningar om å velje side i spørsmål, og dei vert ofte dømde for det dei seier. Dette er ganske religiøst i sin natur.

Brierley meiner kyrkja har noko eige å by på dersom menneske faktisk møter nåde.

– Kyrkja er også ein av dei få stadene der folk kan finne genuint fellesskap. Ofte kan kyrkje føle seg like splitta som kulturen gjer, men det er mitt håp og mi bøn at vi kan vise menneske ein annan veg. Vi kan vise at det er noko større vi er samla rundt i personen Jesus Kristus.

Lengt etter sanning

Til slutt meiner Brierley at kyrkjer må gjere meir for å appellere til førestillingsevna til menneske.

I tillegg til boka er han for tida involvert i eit anna podkastprosjekt, «Re-enchanting» (Gjenfortrylling) i samarbeid med Centre for Public Witness i Church of England.

Etter dei mange åra der Brierley har samtalt med ateistar, er han sikker på at argument ikkje er nok.

Som døme viser han til Narnia-bøkene til C. S. Lewis som vekkjer lengt hos menneske.

– Vi må hjelpe menneske til å sjå at verda er større, seier han.

– Eg håper den kristne kyrkja igjen kan fortelje historia si verkeleg godt.